Co nowego w radiochirurgii w Polsce
2019-11-07
Z prof. dr hab. n. med. Jackiem Fijuthem, prezesem Polskiego Towarzystwa Onkologicznego rozmawiamy o wyzwaniach polskiej onkologii i radiochirurgii.
Panie profesorze, jaki jest obecnie stan polskiej onkologii, jakie są jej kluczowe problemy i wyzwania systemowe?
Jako środowisko onkologów, uwzględniające najróżniejsze specjalności oraz rodzaje dostępnych form leczenia, prowadzimy nieustanne starania na rzecz poprawy sytuacji pacjentów zmagających się z chorobami nowotworowymi, przy jednoczesnym uwzględnieniu rozwoju onkologii w Polsce, a także – sytuacji społeczno-gospodarczej. Już na wstępie, należy podkreślić, jak silnie związany jest system służby zdrowia z sytuacją ekonomiczną i gospodarczą kraju. Aspekt kosztów pośrednich, generowanych przez niewystarczające nakłady na leczenie, wiąże się z dodatkowymi obciążeniami dla systemu gospodarczego państwa, co mogłoby zostać wyeliminowane, dzięki prowadzeniu polityki zdrowotnej w perspektywie długofalowej, a nie wyłącznie z punktu widzenia kosztów ponoszonych w danej chwili. Efektywność ekonomiczna jest w dużej mierze wynikiem starannie i umiejętnie prowadzonej polityki zdrowotnej kraju. Wydatki przeznaczane na leczenie pacjentów kształtują przyszłą sytuację mieszkańców, ich możliwości prawidłowego i efektywnego uczestniczenia w życiu społeczno-zawodowym. Odpowiednie leczenie pacjenta to zapewnienie mu szansy na dobre codzienne funkcjonowanie, powrót do pracy oraz partycypowanie w kreowaniu rozwiniętego państwa! Nakłady na leczenie na wystarczającym poziomie wyeliminują straty gospodarcze, związane m.in. z absencją zawodową i ponoszeniem kosztów socjalnych. Pacjenci borykający się z tak ciężkimi schorzeniami, jak choroby nowotworowe zasługują na ciągłą dbałość, poczucie bezpieczeństwa i dostęp do leczenia na najwyższym poziomie, pozwalający na wiarę w pokonanie choroby i możliwie jak najlepsze życie chorego, a także jego bliskich i rodziny. Wierzymy, że dzięki wspólnym staraniom oraz wytężonej pracy będziemy systematycznie, sprawnie i skutecznie, zapewniać pacjentom coraz lepszą opiekę.
Jakie znaczenie dla efektywności leczenia pacjentów onkologicznych ma kompleksowość i koordynacja, której poświęcona była tegoroczna konferencja Polskiego Towarzystwa Onkologicznego?
Jednym z podstawowych elementów skutecznego systemu leczenia nowotworów, jest kompleksowość i koordynacja opieki onkologicznej. Nad rozwinięciem tej koncepcji cały czas pracujemy, osiągając, krok po kroku, zamierzone kierunki. Potrzebujemy narodowej sieci onkologicznej, z pełnym zaangażowaniem lekarzy, ekspertów oraz decydentów i administracji rządowej, kreującej politykę zdrowotną i stanowiącej o jej procedurach. Kompleksowość opieki jest jednoznaczna z poprawą wyników leczenia. Patrzymy bowiem na całokształt terapii, uwzględniający to, co otacza zasadnicze leczenie, czyli m.in. rehabilitację, wsparcie psychologiczne, współpracę zespołu specjalistów, ich bieżącą komunikację i podejmowanie jak najlepszych decyzji, pozwalających pacjentowi odpowiednio leczyć chorobę nowotworową i żyć z nią. Kompleksowość może nie tylko wydłużyć życie pacjenta, ale i znacząco wpłynąć na poprawę jakości jego codziennego funkcjonowania. Poprawa wskaźnika przeżyć 5.letnich, które są wypadkową funkcjonowania systemu opieki onkologicznej oraz zaawansowania choroby, wymaga też działań skoordynowanych.
Co wymaga szczególnej zmiany, aby sytuacja pacjentów uległa odpowiedniej poprawie? Jak wygląda porównanie obecnego kształtu polskiej onkologii do sytuacji innych państw Unii Europejskiej?
Nasza onkologia nieustannie się rozwija. Podstawową kwestią jest jednak potrzeba zwiększenia nakładów na służbę zdrowia. Nasze PKB odbiega bowiem w dużym stopniu od średniej innych krajów Unii. Onkologia jest niedoszacowaną dziedziną leczenia, w której kluczowym problemem jest brak refundacji wielu nowoczesnych leków i terapii. Polscy pacjenci wymagają zwiększenia dostępności do innowacyjnych i uznanych na świecie metod leczenia, wśród których znajduje się m.in. nowoczesne leczenie biologiczne, protonoterapia, mikroradiochirurgia i wspominana kompleksowość oraz koordynacja terapii. Leczenie winno odbywać się na najwyższym i najlepszym poziomie, dopasowanym do danego pacjenta, jego indywidualnych cech i potrzeb. Szacuje się, że obecnie, w Polsce mamy finansowanie i dostęp do zaledwie 50% terapii, które są dostępne w krajach Unii Europejskiej. Polskie Towarzystwo Onkologiczne oraz Polskie Towarzystwo Radioterapii Onkologicznej prowadzą działania na rzecz pacjentów, mające na celu dopasowanie obecnej polityki zdrowotnej do światowych standardów, zapewniając chorym terapie będące efektem rozwoju medycyny i ogromnego postępu, jaki dokonał się w leczeniu chorób nowotworowych. To dobro pacjenta jest nadrzędną wartością, przyświecającą naszym wszelkim aktywnościom. Wdrożenie najwyższych standardów profilaktyki pierwotnej – edukacji i podnoszenia prozdrowotnej świadomości społecznej w celu uniknięcia zachorowania, oraz wtórnej, czyli profilaktycznych badań przesiewowych, a także nowoczesnej diagnostyki, leczenia i rehabilitacji onkologicznej są naszym priorytetem, który staramy się wprowadzać i realizować dzięki kompleksowej współpracy.
Jak wykorzystywane są metody radioterapii w chirurgii nowotworów, co nowego dzieje się w tej dziedzinie w Polsce?
Szczególnego podkreślenia wymagają nowoczesne rodzaje radioterapii (mającej zastosowanie u 60% chorych onkologicznie) – protonoterapia oraz mikroradiochirurgia. Grupa ekspertów opracowała Raport „Strategia rozwoju protonoterapii w Polsce”, który, bezspornie, dowodzi słuszności zapewnienia odpowiedniej dostępności do tej innowacyjnej metody leczenia. Postulat budowy kolejnego ośrodka protonoterapii w Polsce zawarty jest w Projekcie INPRONKO. Zakłada on budowę Ośrodka Protonoterapii w Poznaniu, co w mojej opinii jest w pełni uzasadnione i zgodne z międzynarodowymi rekomendacjami. Przedsięwzięcie INPRONKO zakłada ponadregionalny charakter działalności – skupia on pięć województw oraz jednostki naukowe, onkologiczne i samorządowe. Promowana strategia rozwoju protonoterapii pozwala na połączenie rozwoju badań kliniczno-naukowych z innowacyjną technologią leczenia pacjentów onkologicznych, co kreuje realne perspektywy rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Kolejna metoda – mikroradiochirurgia, wykazuje się ogromnym potencjałem w zakresie nieinwazyjnego leczenia guzów nowotworowych w obrębie m.in. głowy i szyi, rdzenia kręgowego, wątroby, trzustki, w trudno dostępnych lokalizacjach i o złożonej anatomii. Programy leczenia z wykorzystaniem tzw. „noża cybernetycznego” funkcjonują od kilku lat w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gliwicach oraz w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu. W czerwcu br. odbyła się konferencja naukowa „Radioterapia Wysokiej Precyzji”, której towarzyszyło oddanie do eksploatacji drugiego aparatu CyberKnife oraz powołanie Centrum Radiochirurgii Nowotworów. Polskie Towarzystwo Onkologiczne jest partnerem Centrum Onkologii w Gliwicach w zakresie tego wydarzenia.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Beata Ambroziewicz
GPO 3/2018
Autor tekstu:
