Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 2

„Głos Pacjenta Onkologicznego” Nr 2, maj 2012 4 Wśród pacjentów - wolontariuszy domi- nują osoby przewlekle chore lub ze schorze- niami nawracającymi oraz zagrażającymi życiu, w tym głównie chorzy na nowotwory złośliwe. Coraz częściej w polskich szpita- lach onkologicznych do zagubionego pa- cjenta dociera wolontariusz – osoba, która ochotniczo, bezinteresownie gotowa jest podzielić się osobistym doświadczeniem z czasu zmagania się z chorobą, poczuciem zagrożenia, czy utratą nadziei, jak również podać sprawdzone osobiście sposoby pora- dzenia sobie z przeżywanymi trudnościa- mi. W szczególny sposób wyróżnione są kobiety leczone z powodu raka piersi, po- nieważ Ochotniczki rekrutujące się właśnie spośród kobiet po mastektomii stanowią obecnie najliczniejsze grono pacjentek - wolontariuszek. W ostatnich latach na terenie całej Pol- ski stał się widoczny wolontariat podejmo- wany przez kobiety po leczeniu raka piersi, które zorganizowane w stowarzyszeniach „Amazonek”, po odpowiednim przygoto- waniu trafiają do pacjentek leczonych na oddziałach chirurgii onkologicznej lub ogólnej, niosąc im wsparcie psychiczne, za- równo informacyjne jak i emocjonalne. Obecność pacjenta - wolontariusza przy łóżku osoby chorej na raka ma dla obu stron niezwykle istotne znaczenie. Dzieje się tak, ponieważ pacjent z rozpoznaniem nowotworu złośliwego zarówno podczas terapii, jak i po jej zakończeniu znajduje się w sytuacji psychicznie trudnej i obciążają- cej oraz zmaga się z wieloma problemami. 1 Nie zawsze może liczyć na to, że potrzeb- nej pomocy psychologicznej udzieli lekarz prowadzący terapię, gdyż ten koncentruje się głównie na biologii choroby i leczenia. Rodzina i przyjaciele chorego przeżywa- ją własne trudności i dylematy związane z obecnością problemu nowotworowego w ich życiu, co sprawia, że w niewystarcza- jącym stopniu są w stanie sprostać oczeki- waniom chorego. Nie w każdej placówce onkologicznej chory może liczyć na pomoc psychologa, a bywa, że nie chce lub nie po- trafi z tej formy pomocy skorzystać. Wy- cofanie z pełnienia niektórych ról społecz- nych sprawia, że choremu brakuje poczucia bezpieczeństwa, wynikającego z aktywnej obecności w sieci społecznej – naturalnego źródła wsparcia. 2 Amazonki-Ochotniczki do swojej pracy wolontaryjnej przygotowywane są zgodnie z programem Reach to Recovery, organiza- cji o zasięgu międzynarodowym, do której należy Federacja Stowarzyszeń „Amazon- ki”, skupiająca stowarzyszenia działające na terenie całej Polski. Program ten zakłada teoretyczne i praktyczne przygotowanie kandydatek, które poznają zasady nieprofe- sjonalnego pomagania i ćwiczą umiejętno- ści niezbędne podczas udzielania wsparcia psychicznego. Pacjent wolontariusz powinien zostać teoretycznie i warsztatowo przygotowany do podjęcia roli osoby nieprofesjonalnie pomagającej. Jest to istotne zarówno dla niego samego, jak i dla każdej osoby, która będzie korzystała z jego pomocy. Przygotowanie teoretyczne oznacza w tym przypadku przede wszystkim osią- gnięcie mentalnej dojrzałości do wolon- tariatu, jak również poznanie celu, ram i podstawowych zasad nieprofesjonalnego pomagania podejmowanego przez pacjent- kę-wolontariuszkę. Zakres przygotowania praktycznego obejmuje wypracowanie, na przynajmniej podstawowym poziomie, umiejętności, na których opiera się spe- cyfika wolontariatu tej grupy pacjentów, uwzględniająca zasady dzielenia się osobi- stym doświadczeniem związanym ze zma- ganiem się z chorobą w sposób prawdziwy, a jednocześnie konstruktywny dla odbior- cy, z uwzględnieniem jego potrzeb i możli- wości percepcyjnych. Wolontariusz nieprzygotowany nie tyl- ko gorzej zrealizuje swoje zadanie, ale sam narażony jest na wypalanie się w pełnionej roli. Dobrze się dzieje, gdy z wolontariusza- mi, których praca polega głównie na udzie- laniu wsparcia psychicznego pracuje psy- cholog, a zespół pomagających regularnie spotyka się z nimw celu wymiany doświad- czeń i „przepracowania” pojawiających się trudności. Osoby pomagające nieprofesjonalnie są bardziej niż profesjonaliści narażeni na wypalanie się w pełnionej roli. Sytu- acja wspomaganych często przypomina im czas własnego zmagania się i radze- nia sobie z chorobą i towarzyszącymi jej przeżyciami, co stanowi źródło obciąże- nia psychicznego. Dzieje się tak, ponie- waż wsparcie, którego udzielają bazuje na identyfikacji ze wspomaganym w miejsce empatii, którą posługują się osoby poma- gające zawodowo. Szkolenie Ochotniczek. WOLONTARIAT PACJENTÓW