Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 3/2018 (31)

2 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 3, czerwiec 2018 Projekt realizowany ze środków PFRON Temat numeru Chirurgia nowotworów uprawiana jest od starożytności, ale prawdziwy rozkwit tej dziedziny medycyny przypada na początek XX wieku, kiedy wraz z nową metodą leczenia guzów złośliwych – ra- dioterapią – oraz rodzącą się chemiote- rapią, stała się ona skutecznym orężem w walce z chorobami nowotworowymi. W Polsce chirurgia onkologiczna rozwi- nęła się wraz z rozwojem onkologii, a stało się to w połowie XX wieku. Kolebką chi- rurgii onkologicznej był Instytut Onkolo- gii w Warszawie, w którym w 1953 roku profesor Tadeusz Koszarowski zorganizo- wał pierwszy w Polsce oddział chirurgii onkologicznej. Już w 1961 roku chirur- gia onkologiczna została w Polsce uzna- na jako specjalizacja II stopnia, którą chirurg otrzymywał po zrealizowaniu opracowanego programu nauczania. Aktualnie obowiązuje program specjaliza- cji opracowany w 2013 roku przez zespół ekspertów reprezentujących różne dzie- dziny onkologii. Jednocześnie w Towarzy- stwie Chirurgów Polskich w 1984 roku, z inicjatywy profesora Andrzeja Kułakow- skiego, powstała Sekcja Chirurgii Onkolo- gicznej TChP, przekształcona w 1994 roku w Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkolo- gicznej. Z badań epidemiologicznych wyni- ka, że w Polsce co roku notuje się około 155–160 tysięcy zachorowań na nowotwo- ry, a choroby te odpowiadają za około 92 ty- siące zgonów. U mężczyzn nowotwory złośliwe stanowią 26% zgonów ogółem, u kobiet odsetek wynosi 23%. Należy liczyć się z dalszą rosnącą liczbą zachorowań i zgonów głównie z powodu wydłużenia przeciętnego czasu życia (czynnik de- mograficzny). U około 80% wszystkich pacjentów będzie konieczne leczenie ope- racyjne. Aktualnie w Polsce jest około 90 oddzia- łów chirurgii onkologicznej, mających swo- je siedziby w szpitalach uniwersyteckich i instytutach naukowo-badawczych oraz w szpitalach wojewódzkich i powiatowych. Według Centralnego Rejestru Lekarzy liczba chirurgów ze specjalizacją onko- logiczną nie przekracza 800. Każdego roku egzamin specjalizacyjny z chirurgii onkologicznej przed państwową komisją egzaminacyjną zdaje 40–50 chirurgów. WYBRANE PROBLEMY CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W POLSCE 1. Niedoszacowanie kosztów procedur Większość procedur z zakresu chirur- gii onkologicznej jest niedoszacowana, co skutkuje tym, że oddziały chirurgiczne, leczące chorych na nowotwór, przynoszą szpitalom ekonomiczne straty. W efekcie, im bardziej rozległe operacje wykonujemy, im więcej sprzętu jednorazowego zużywa- my, tym większe straty dla szpitali gene- rujemy. To doprowadza do niepokojącego zjawiska ograniczania się niektórych szpi- tali do wykonywania procedur „ekono- micznie opłacalnych”, co w konsekwencji pogarsza jakość i skuteczność specjalistycz- nego leczenia onkologicznego. Należy jak najszybciej podjąć trud weryfikacji obec- nych wycen procedur, zwłaszcza w zakre- się koszyka świadczeń gwarantowanych. 2. Niewłaściwa organizacja pracy Realizacja podstawowej powinności chi- rurga onkologa, czyli specjalistyczna opie- ka nad operowanym z powodu nowotworu chorym, wydaje się być utrudniona w obec- nym systemie służby zdrowia. Obciążanie chirurga pracą administracyjną jest powo- dem znacznego zmniejszenia jego podsta- wowej aktywności zawodowej, do której został powołany i przygotowany. W sy- tuacji coraz bardziej ograniczonej liczby lekarzy w Polsce, tym bardziej niezasadne wydaje się trwonienie przez nich czasu na czynności czysto administracyjne niezwią- zane z diagnostyką i leczeniem. Konieczna jest zatem reforma organizacji pracy chi- rurga, w tym reforma struktur oddziałów chirurgicznych, polegająca na odciążeniu chirurga od spraw niezwiązanych z lecze- niem chorych na nowotwór. Należy tak- że dokonać istotnych zmian w pakiecie onkologicznym, którego dobre założenia merytoryczne są zniekształcane przez trudne do zaakceptowania przez chirur- gów rozwiązania w sferze organizacyjnej. 3. Ograniczenia systemowe W Polsce jedne z podstawowych wskaźni- ków limitujących leczenie w chirurgii onko- logicznej to: po pierwsze – zdecydowanie zbyt mała liczba patomorfologów oraz po drugie – rozdrobnienie ośrodków nominalnie posia- dających możliwość chirurgicznego leczenia nowotworów, aż kilkaset (!) ośrodków ma kontrakty na leczenie chirurgiczne chorych na nowotwór mimo braku potrzebnej liczby specjalistów w zakresie chirurgii onkologicz- nej. Wydaje się, że ograniczenie liczby ośrod- ków powołanych do leczenia operacyjnego chorych na nowotwory pozwoli na koncen- trację środków finansowych i jednocześnie przyczyni się w długoletniej perspektywie do poprawy ogólnych wyników leczenia. Prof. dr hab. n. med. Arkadiusz Jeziorski jest Kierownikiem Kliniki Chirurgii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Jako były prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej w kadencji 2006–2008, a obecnie Konsultant Krajowy w dziedzinie Chirurgii Onkologicznej zna dogłębnie problemy chirurgii onkologicznej w Polsce. Profesora Jeziorskiego poprosiliśmy o wypowiedź na temat specyfiki tej specjalizacji, konieczności jej rozwoju oraz jej aktualnych problemów. SPECJALIZACJA PRZYSZŁOŚCI Dlaczego stawiamy na chirurgię onkologiczną?