Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 3/2018 (31)

3 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 3, czerwiec 2018 Projekt realizowany ze środków PFRON Temat numeru PROPONOWANE DZIAŁANIA W ZAKRESIE POPRAWY WYNIKÓW LECZENIA 1. Działania w zakresie wczesnego wykry- wania nowotworów Należy poprawić system edukacji proz- drowotnej na każdym szczeblu, począw- szy od edukacji dzieci i młodzieży. Należy zwiększyć nakłady płynące z budżetu pań- stwa na profilaktykę wtórną, czyli ogólno- krajowe programy badań przesiewowych w raku piersi, raku jelita grubego oraz raku szyjki macicy. Wobec nadal niezadowala- jących wyników leczenia chorych na raka żołądka, należy pilnie wprowadzić system badań przesiewowych w tym nowotworze w oparciu o badanie endoskopowe. Nale- ży także wzmóc działania w zakresie pro- filaktyki pierwotnej i wtórnej w czerniaku i innych nowotworach złośliwych skóry, i w tym celu współdziałać z organizacjami pozarządowymi. 2. Działania w zakresie szkoleń Należy poprawić i udoskonalić system szkoleń chirurgicznych, prowadzonych w referencyjnych ośrodkach specjalistycz- nych w Polsce i zagranicą. Trzeba zwiększyć nakłady z budżetu państwa na szkolenia w „deficytowych” specjalizacjach, m.in . w zakresie chirurgii onkologicznej, korzy- stając z właściwych wzorców czołowych ośrodków europejskich. 3. Standardy Należy niezwłocznie wprowadzić zalece- nia Konsultanta Krajowego w dziedzinie chirurgii Onkologicznej i Polskiego To- warzystwa Chirurgii Onkologicznej oraz wpisać je do Biuletynu Ministra Zdrowia jako obowiązujące kanony w diagnostyce i leczeniu chorych na nowotwór. Zalecenia te zostały kompleksowo opracowane przez zespół ekspertów w dziedzinie chirurgii onkologicznej, zaakceptowane przez Mi- nisterstwo Zdrowia i przesłane do dalszej oceny do AOTMiT-u. 4. Kontrola jakości świadczeń Wdrożenie w życie jednolitych zasad postępowania diagnostyczno-leczniczego powinno stać się podstawą opracowania wskaźników monitorowania jakości tego postępowania, które powinny być rutyno- wym elementem systemu informacyjnego ochrony zdrowia. Pożądane jest stworzenie systemu monitorowania jakości i szczebli referencyjności w oparciu o przedstawione kryteria dla wszystkich jednostek realizują- cych świadczenia onkologiczne ze środków publicznych. Ocena jakości powinna doty- czyć całego systemu opieki onkologicznej. Należy wprowadzić konieczność rapor- towania usług z zakresu chirurgii onkolo- gicznej i skorelować jakość wykonywanych usług z wysokością kontraktu lub odmową przyznania kontraktu na usługi wykonywa- ne niezgodnie z zaleceniami Konsultanta Krajowego. Ocena jakości wykonywanych świadczeń medycznych powinna być wa- runkiemogólnokrajowej atestacji oddziałów chirurgicznych, starających się o uzyskanie w nazwie członu „onkologiczna”. 5. Referencyjność ośrodków udzielają- cych świadczeń w zakresie skojarzone- go leczenia chorych na nowotwór. Należy wprowadzić referencyjność ośrod- ków w zakresie leczenia niektórych no- wotworów uwzględniając możliwości wielodyscyplinarnego leczenia. Dla przykła- du, leczenie kobiet z rakiem piersi powinno odbywać się w zorganizowanych ośrodkach typu Breast Unit , chorych z rakiem żołąd- ka – Gastric Cancer Unit , a chorych na raka odbytnicy – Rectal Cancer Unit . Referen- cyjność leczenia powinna obejmować takie nowotwory jak: nowotwory piersi, przełyku, żołądka, wątroby i trzustki, jelita grubego (w tym odbytnicy), skóry (z czerniakiem) i mięsaków tkanek miękkich i kości, no- wotworów regionu głowy i szyi, nowotwo- rów narządu rodnego, nowotworów układu moczowo-płciowego. Akredytacja takich ośrodków powinna opierać się na ich moż- liwościach określonych w rekomendacjach merytorycznych i organizacyjnych Konsul- tanta Krajowego. Dzięki tym działaniom unikniemy dowolności interpretacyjnych w zakresie zaleceń postępowania diagno- styczno-terapeutycznego u chorych opero- wanych z powodu nowotworu. Liczba tych specjalistycznych ośrodków w początko- wym okresie nie może być duża, limitowana jest liczbą specjalistów w nich pracujących. W większości wysoko rozwiniętych kra- jów, jak np. Holandia czy Francja, świad- czenia z zakresu chirurgii onkologicznej są koncentrowane wyłącznie w dużych ośrodkach i bardzo ściśle monitorowane pod względem jakości leczenia i zgodno- ści postępowania z odnośnymi rekomen- dacjami. Z oczywistych powodów taki sposób organizacji opieki onkologicznej przynosi oszczędności finansowe i lepsze wyniki leczenia. Stąd sieć szpitali onko- logicznych ma sens, a specjalizacja z chi- rurgii onkologicznej ma głęboki sens. Chirurg onkolog jest wyedukowanym spe- cjalistą w zakresie leczenia skojarzonego nowotworów, który ma umiejętność zindy- widualizowania terapii wraz z innymi spe- cjalistami w zakresie leczenia nowotworów – onkologami klinicznymi i radioterapeu- tami. Niektórzy polscy specjaliści proponują wprowadzenie pojęcia „chirurgii narządo- wej”. Chwilowo takiego pojęcia w polskiej chirurgii nie ma, ale zakładając, że pojęcie „chirurg narządowy” oznacza chirurga, który zajmuje się chirurgią jednego narzą- du, trzeba przyznać, że jako podspecjaliza- cja lub umiejętność, osiągana na pewnym etapie kształcenia w chirurgii, taka idea ma uzasadnienie, uwzględniając kolej- ność: najpierw gruntowne ogólne szkole- nie w chirurgii i osiągnięcie specjalizacji, potem szkolenie specjalistyczne w chirur- gii onkologicznej uwieńczone uzyskaniem specjalizacji w tej dziedzinie, a dopiero w następnym etapie można mówić o wa- runkach do rozpoczęcia szkolenia w chi- rurgii narządowej w zakresie określanym w krajowych przepisach jako „umiejętność medyczna”. Nie wyobrażam sobie chirurga zajmującego się leczeniem choroby nowo- tworowej bez znajomości zasad leczenia skojarzonego, podstaw radioterapii czy leczenia ukierunkowanego molekularnie, oraz bez znajomości postępowania chirur- gicznego z regionalnymi węzłami chłon- nymi, a tego właśnie nauczamy w czasie wieloletniego szkolenia w chirurgii onko- logicznej. PODSUMOWANIE W oddziałach chirurgii onkologicznej w Polsce wykonywanych jest rocznie około 95–100 tysięcy operacji z powodu nowo- tworu, w tym około 60% w znieczuleniu ogólnym, a około 40% w znieczuleniu miej- scowym lub przewodowym. W około 75% przypadków operacje te wykonywane są z powodu nowotworów złośliwych. Wła- ściwa opieka nad tak dużą liczbą chorych wymaga posiadania specjalistycznej wie- dzy chirurgicznej i onkologicznej, a także umiejętności pracy w wielospecjalistycz- nym zespole prowadzących nowoczesne leczenie przeciwnowotworowe. Te kwalifi- kacje bez wątpienia zapewnia specjalizacja o nazwie chirurgia onkologiczna.