Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 6/2018 (34)

2 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 6, grudzień 2018 Projekt realizowany ze środków PFRON Temat numeru Współczesna radioterapia nie była- by możliwa, gdyby nie wkład polskiej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie w badania nad promieniotwórczo- ścią. W 1898 roku Maria Skłodowska- -Curie i Piotr Curie odkryli i zbadali zjawisko promieniotwórczości oraz od- kryli dwa pierwiastki promieniotwór- cze: polon i rad. Odkrycie to bardzo szybko zostało zaimplementowane w medycynie i powszechnie stosowane w USA oraz krajach Europy. W Polsce rozpowszechnienie stosowania tej metody leczenia umożliwiło powo- łanie w 1931 r. Instytutu Radowego w Warszawie, obecnie Centrum On- kologii – Instytut. W ostatnich latach w Polsce nastąpił bardzo dynamiczny rozwój radioterapii, dzięki ustanowieniu od 2006 r. Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, w ramach którego Ministerstwo Zdrowia dofinansowuje zakup i wymianę akceleratorów. Pozwoliło to na znaczną poprawę w dostępie do radioterapii. Dziś możemy powiedzieć, że jesteśmy na dobrej drodze do osiągnięcia wy- tycznych europejskich, które mówią, że na jeden akcelerator powinno przy- padać 180 tys. mieszkańców (wytyczne Międzynarodowej Agencji Energii Ato- mowej, które są jednym z mierników oceny procesu organizacyjnego radio- terapii). Jest to ogromny sukces i wynik długoletniej, konsekwentnej polityki zdrowotnej państwa. Obecnie radiote- rapia, jako metoda leczenia nowotwo- rów, stosowana powinna być u 45–55% chorych. Radioterapia może odbywać się w skojarzeniu z innymi metodami leczenia, takimi jak chirurgia czy che- mioterapia, lub jako samodzielna me- toda leczenia. Radioterapia może być stosowana również do leczenia obja- wowego, np. łagodzenia bólu w cho- robie nowotworowej, w przypadku przerzutów do kości. Skuteczność tej metody leczenia zależy od wielu czyn- ników, m.in. od opieki doświadczo- nego, interdyscyplinarnego zespołu (w onkologii wyznacznikiem jakości i bezpieczeństwa pacjentów są lekarze specjaliści, którzy zaplanowali i prze- prowadzili wiele planów leczenia), czy odległości ośrodka radioterapii od miejsca zamieszkania. Stąd bar- dzo ważne, aby powstawanie nowych ośrodków opierało się na modelu orga- nizacji, zapewniającym te dwa podsta- wowe czynniki. Przełomem w planowaniu rozwo- ju radioterapii było opublikowanie w 2015 r. Map potrzeb zdrowotnych w zakresie onkologii. W moim wo- jewództwie, dolnośląskim, w oparciu o Mapy udało się stworzyć regional- ną sieć onkologiczną, która zapewnia pacjentom opiekę na najwyższym poziomie, możliwie blisko miejsca zamieszkania. Poza wcześniej zbudo- wanymi ośrodkami we Wrocławiu, Wałbrzychu, wybudowaliśmy dwie filie Zakładu Radioterapii Dolnośląskiego Centrum Onkologii (DCO) w Legnicy oraz Jeleniej Górze. Mimo realizacji te- rapii w filiach DCO, nad całością czuwa interdyscyplinarny zespół w ośrod- ku macierzystym – we Wrocławiu. To zapewnia pacjentom bezpieczeństwo prowadzonej terapii, ponieważ w każ- dej chwili zespół w filii może skonsul- tować pacjenta z interdyscyplinarnym zespołem we Wrocławiu. Mamy wielu pacjentów, którzy rozpoczęli leczenie we Wrocławiu, a po uruchomieniu filii w Legnicy kontynuowali terapię uzu- pełniającą blisko domu. Niesie to za sobą szereg korzyści, a przede wszyst- kim zapewnia ciągłość leczenia. Zbyt duża odległość akceleratora od miejsca zamieszkania pacjenta, to główny czynnik ograniczający dostęp do radioterapii. Pacjenci po prostu nie podejmowali leczenia lub przerywali terapię. Kolejnym krokiem milowym w ra- dioterapii był rozwój nowoczesnych technik. Pojawienie się radiochirurgii Dr hab. n. med. AdamMaciejczyk – onkolog, specjalista z zakresu radioterapii onkologicznej, szczególnie terapii nowotworów wieku dziecięcego, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Prof. AdamMaciejczyk przedstawia rozwój radioterapii i ocenia aktualny stan tej metody leczenia w polskiej onkologii. Radioterapia w polskiej onkologii – od historii do współczesności