Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 1/2019 (35)

22 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 1, luty 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Profilaktyka Panie doktorze, wczesne objawy raka płuca są bardzo niecharakte- rystyczne, jak więc pacjent może się zorientować, że coś niewłaściwego się dzieje? Pacjent zawsze powinien pamiętać o tym, że jeżeli ma jakiekolwiek wąt- pliwości odnośnie swojego zdrowia, to powinien pójść do lekarza. Może udać się od razu do lekarza specjali- sty, ale najlepiej jeśli zacznie od wi- zyty u lekarza specjalisty medycyny rodzinnej, który jest zwykle najbliżej jego miejsca zamieszkania. Lekarz rodzinny, sprawujący stałą opiekę nad pacjentem, wie najwięcej o jego stanie zdrowia i z pewnością zauwa- ży niepokojące zmiany. Rzeczywiście nowotwór płuca przez wiele miesięcy praktycznie może nie dawać objawów, jednak uwagę pacjenta w pierwszej kolejności powinien zwrócić utrzymu- jący się dłużej kaszel. Jest on jest za- wsze sygnałem, który towarzyszy albo stanom zapalnym, albo przewlekłym chorobom układu oddechowego lub może być właśnie pierwszym objawem nowotworu płuc, tchawicy czy krtani. Jeżeli ten kaszel trwa narastająco 3–4 tygodnie, przy czym nie jest związany z infekcją, a dodatkowo towarzyszy mu wykrztuszanie z odrobiną krwi – choć niekoniecznie – to bezwzględnie chory powinien udać się do lekarza. Jeżeli takiemu kaszlowi towarzyszą utrzymujące się stany podgorączko- we, które występują zwykle wieczorem oraz pojawia się duszność i inne obja- wy paranowotworowe, np. osłabienie, ogólne złe samopoczucie, potężne zmęczenie, wtedy chory powinien bezzwłocznie zgłosić się do lekarza. Czy szczególnie powinni zwrócić uwagę na takie objawy pacjenci pa- lący? Oczywiście, dlatego jak mówimy o profilaktyce, to trzeba sobie powie- dzieć uczciwie – 85–90% nowotworów płuca to nowotwory tytoniozależne. Tytoń jest czynnikiem ryzyka wielu nowotworów – płuca, krtani, tchawi- cy i nie tylko tych. W przypadku no- wotworów płuca mówimy o paleniu, ale musimy także pamiętać o paleniu biernym, które też jest czynnikiem ry- zyka. A smog, czy to też zagrożenie dla naszych płuc? W polskich warunkach, gdzie więk- szość naszych dużych miast znajduje się w pierwszej setce tych z zanieczysz- czeniami, a kilka nawet w ścisłej czo- łówce europejskiej, smog też jest zagrożeniem. W przeciętnej sytuacji w sezonie grzewczym, każdy z nas może wypalać od 3 do 4 papierosów dziennie, nawet nie paląc! Trzeba też pamiętać o ob- ciążeniu genetycznym, nowotworach w rodzinie, a zwłaszcza układu odde- chowego czy głowy i szyi. Informa- cje o nowotworach w rodzinie należy zgłosić lekarzowi! Jeżeli pacjent praco- wał w złych warunkach, był narażony na wdychanie pyłu azbestowego, jeżeli ma stwierdzone POChP, to powinien pamiętać, że jest szczególnie narażony. Jeśli chory, który ma przez 3 tygo- dnie objawy, o których mówiliśmy, w końcu udaje się do swojego leka- rza. Jakie działania powinien podjąć jego lekarz? Na podstawie badania podmioto- wego i przedmiotowego pacjenta bez badań obrazowych, lekarz rodzinny może nie postawić ostatecznego roz- poznania. Chorzy z zaawansowanym procesem nowotworowym z guzem litym, mogą nie mieć żadnych obja- wów słyszanych stetoskopem. A zatem podstawową rzeczą w takiej sytuacji jest RTG klatki piersiowej lub nisko- dawkowa tomografia komputerowa. I tu apel zarówno do pacjentów, jak i do kolegów lekarzy, aby takie badania wykonywali i zlecali. W zaawansowa- nym procesie nowotworowym poziom żelaza, hemoglobiny, OB i wyniki in- nych badań też są nieprawidłowe. Uważa się, że badania rentgenow- skie traktowane jako profilaktyczne nie sprawdzają się dlaczego? Badania radiologiczne to nie jest profilaktyka. Program badań rent- genowskich wykonanych przed laty w Hiszpanii uratował jedynie poje- dyncze osoby. Trudno mówić w tym przypadku o sensownej profilakty- ce. Najważniejszym profilaktycznym działaniem w tym kierunku jest oczy- Lek. Michał Sutkowski, prezes Warszawskich Lekarzy Rodzinnych oraz rzecznik prasowy Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Specjalista medycyny rodzinnej i chorób wewnętrznych. Z doktoremMichałem Sutkowski rozmawiamy o czynnikach ryzyka, profilaktyce i pierwszych objawach raka płuca – na co powinien zwracać uwagę pacjent i jego lekarz. Każdy z nas może wypalać 3-4 papierosy dziennie, nawet nie paląc!