Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 1/2019 (35)

8 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 1, luty 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON skuje się lepszy kontrast w obrazo- waniu drobnych zmian ogniskowych. Daje to poprawę czułości szczegól- nie w diagnostyce drobnych ognisk raka wątroby. Mimo iż brakuje du- żych wieloośrodkowych prospek- tywnych badań na ten temat, można powiedzieć, że hepatotropowe środki kontrastujące poprawiły czułość re- zonansu magnetycznego w diagno- styce drobnych raków wątroby oraz guzków dysplastycznych o wysokiej atypii, będących prekursorem tego nowotworu. Badanie USG Wykorzystanie badania USG w dia- gnostyce raka wątroby po podaniu dożylnie środka kontrastującego (CEUS) zostało zakwestionowane w poprzednich wytycznych EASL. W niedawno opublikowanym pro- spektywnym badaniu wieloośrodko- wym zmian o wielkości powyżej 2 cm, badanie USG charakteryzowało się swoistością 92,9% w porównaniu do 76,8% dla tomografii i 83,2% dla re- zonansu. Jednak trudnością jest brak obrazu całej wątroby w trakcie bada- nia dynamicznego w fazie tętniczej. Technika ta może być wykorzysty- wana w identyfikacji zmian w mar- skości, ale w wybranych segmentach wątroby. Dodatkowo metoda nie jest powtarzalna oraz trudna do interpre- tacji poza badaczem wykonującym badanie, co czyni tę technikę zależną od wykonującego badanie. Poza tym technika USG jest daleka od obiek- tywnej i rzeczywistej oceny stadium zaawansowania procesu nowotwo- rowego o typie wątrobowokomórko- wym o położeniu pozawątrobowym. Oczywiście jest techniką wysoce przydatną, w przypadku nierozstrzy- gającego badania tomograficznego lub rezonansu magnetycznego w roz- poznaniu raka wątroby. Znaczenie rozmiaru zmiany pierwotnej Charakterystyczne cechy radiolo- giczne raka wątroby występują w niż- szym odsetku przypadków u chorych z małymi guzami, tymi poniżej 2 cm, niezależnie od tego czy wykorzystu- jemy tomografię czy rezonans. W ta- kich przypadkach braku typowego wypełnienia środkiem kontrastują- cym w fazie tętniczej oraz wczesne wypłukiwanie ( wash-out) w fazie żylno-wrotnej nie można uznać za mniej agresywnego raka wątroby niż ten z klasycznym obrazem. Dlatego odkładanie definitywnego rozstrzy- gnięcia, co do natury zmiany i jej dalsza obserwacja w okresie sześcio- miesięcznym jest przeciwwskazana, nawet w bardzo małych zmianach. Opóźnione ostateczne rozpoznanie raka wątroby na podstawie zmian przekraczających 2 cm może wiązać się z niepowodzeniem leczenia ra- dykalnego i/ lub wczesnej wznowy, niezależnie czy zmiana będzie wycięta czy usunięta lokalnie z uwagi na roz- wój guzków satelitarnych oraz mikro- skopową inwazję naczyń poza obszar guza. Dlatego w raku wątroby bar- dzo ważne jest postawienie właści- wej diagnozy przy rozmiarze zmiany o wielkości mniejszej niż 2 cm. W przypadku drobnych guzków <10 mm oraz współistnienia więk- szych zmian >10 mm, należy je identyfikować i oceniać pod kątem charakterystyki przepływu środka kontrastującego jak w raku wątroby. W przypadku obecności tego typu drobnych zmian i braku charakte- rystyki przepływu, nie można ich zignorować w przypadku resekcji chirurgicznej lub ablacji miejscowej. Optymalne postępowanie dla guz- ków <1 cm wykazujących typowy wzór przepływu jak w raku wątroby, nie zostało jeszcze opracowane przez LI-RADS (międzynarodowy system raportowania obrazowania wątroby i system danych), którego zadaniem jest standaryzacja i raportowanie z gromadzenia danych różnych tech- nik obrazowania. W przypadku wątpliwości w roz- poznaniu na podstawie diagnostyki obrazowej badaniem rozstrzygają- cym jest biopsja, która powinna być wykonywana jeśli jest to możliwe technicznie, przynajmniej w zmianie dominującej, podejrzanej o raka wą- troby. Charakterystyka zakrzepicy żyły wrotnej Inwazja nowotworowa makro-na- czyniowa (najczęściej obserwowana w żyle wrotnej) jest jednym z głów- nych czynników prognostyczny czę- sto występujących w dużych rakach wątroby. U pacjentów z marskością wątroby często występuje zakrzepica żyły wrotnej, co zwykle komplikuje diagnozę marskości wątroby z roz- wojem raka tego narządu. Powodu- je to pilną diagnostykę różnicową zakrzepicy żyły wrotnej od inwazji nowotworowe. Stosowane techniki strukturalnego obrazowania z poda- niem dożylnie środka kontrastujące- go mogą różnicować zakrzepicę żyły wrotnej oraz od inwazji nowotworo- wej żyły wrotnej. Rozpoznanie raka wątroby u chorych bez marskości wątroby Obrazowanie raka wątroby rozwi- jającego się u chorych bez marskości wątroby nie różni się od obrazów tego nowotworu przebiegających w mar- skości. Jednak guzy w przypadkach bez marskości są większe, ponieważ pacjenci później zgłaszają się na ba- dania kontrolne, nie będąc objętymi programem badań przesiewowych, tak jak chorzy z marskością. W przy- padku nie potwierdzonej marskości wymagana jest diagnostyka różnicowa w kierunku wykluczenia potwierdze- nia innych zmian takich jak: hiper- waskularne przerzuty nowotworowe, czy gruczolak wątrobowokomórkowy. W każdym przypadku wymagane jest potwierdzenie patologiczne materiału bioptycznego/operacyjnego. Temat numeru żyła główna górna aorta tętnica wątrobowa żyła wrotna żyła główna dolna przewód żółciowy wspólny pęcherzyk żółciowy Anatomia wątroby człowieka