Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 2/2019 (35)

8 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 2, kwiecień 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Temat numeru oraz delecji 16p są obserwowane w gle- jakach o wysokim stopniu złośliwości. Zidentyfikowano miejsca w genomie sprzyjające podatności wystąpie- nia glejaka. Są to: 5p15.33 (TERT), 8q24.21 (CCDC26), 9p21.3 (CDK- N2A-CDKN2B), 20q13.33 (RTEL1), 11q23.3 (PHLDB1) Pacjenci często, po otrzymaniu wyni- ku badania zadają pytania: Jak interpre- tować wyniki badań genetycznych? Co oznacza glejak NOS, a co glejak IDH- -mutant, glejak wild type. Jeśli nie wykonywano badań genetycznych to preparat oznacza się jako glejak NOS. Jeśli były badania genetyczne, ale nie było mutacji IDH – oznacza się go jako glejak wild type (ang. typ dziki, niewiadomego pochodzenia). Jeśli były badania genetyczne i była mutacja IDH – oznacza się jako glejak IDH- mutant. Leczenie Leczenie glejaków obejmuje wszyst- kie metody: operacyjne, radioterapię i chemioterapię. Istotne jest ustalenie w każdym przypadku rozpoznania histopato- logicznego z uwzględnieniem ba- dań genetycznych. Sposób leczenia uzależniony jest od wieku i stopnia złośliwości guza. Pacjenci w mło- dym wieku z guzami o niskim stop- niu złośliwości (I, II) po leczeniu operacyjnym i radiologicznym po- twierdzeniu doszczętności zabiegu poddani są obserwacji. W przypad- ku nieradykalnego zabiegu wy- magane jest często dalsze leczenie onkologiczne. W przypadku guzów o wyższym stopniu złośliwości (III, IV) po leczeniu operacyjnym zawsze jest wymagane leczenie onkologicz- ne. W każdym przypadku ważna jest ocena radiologiczna radykalności zabiegu. Zaleca się wykonanie w ciągu 48 godzin od operacji kontrolnego badania rezonansu magnetycznego (MRI) głowy z kontrastem. Techniki operacyjne Guzy usuwa się drogą kranio- tomii, czyli otwarcia czaszki lub w niektórych przypadkach endo- skopowo (czyli z wykorzystaniem technik endoskopowych). Aktualnie w planowaniu zabiegu operacyjne- go wykorzystuje się szereg technik rezonansu magnetycznego, jak bada- nie czynnościowe (do lokalizowania ważnych czynnościowo okolic: kora ruchowa, ośrodki mowy), kortyko- grafia (lokalizacja dróg nerwowych, jak np. droga wzrokowa) oraz PET (lokalizacja ognisk wzmożonego metabolizmu). Dzięki zastosowaniu tzw. neuronawigacji (czyli systemu do lokalizowania guza w stosunku do innych struktur nerwowych w trak- cie wykonywania zabiegu) można bardzo precyzyjnie zaplanować i wy- konać zabieg operacyjny. W trakcie zabiegu w okolicach ważnych czyn- nościowo (np. kora ruchowa, ośrod- ki mowy) często wykorzystuje się techniki służące śródoperacyjnemu monitorowaniu dróg nerwowych ( neuromonitoring ) oraz operacje z wybudzeniem śródoperacyjnym ( awake craniotomy ). Wszystkie te techniki służą temu, aby usunąć guz maksymalnie bezpiecznie, maksy- malnie radykalnie. W przypadku nowotworów o wyższym stopniu zło- śliwości do usuwania guza używa się pochodnych kwasu 5-aminolewuli- nowego. Pacjent na 3 godziny przed znieczuleniem zażywa w formie do- ustnej preparat, który powoduje, że w trakcie zabiegu z użyciem mikro- skopu ze światłem ultrafioletowym guz świeci na różowo, co ułatwia lo- kalizację guza i zwiększa radykalność zabiegu. Leczenie onkologiczne Obejmuje radioterapię i chemiote- rapię. Radioterapia obejmuje radioterapię klasyczną, radiochirugię i terapię pro- tonową. Radioterapia służy zmniej- szeniu rozmiarów guza w przypadku guzów nieoperacyjnych oraz zniszcze- niu pozostałości komórek nowotworo- wych po leczeniu operacyjnym. Chemioterapia polega na stosowa- niu leków dożylnych i doustnych wg ściśle określonych schematów (Temo- zolamid, PCV, Lomustyna, Irinotecan, Avastin). Rokowanie i czynniki rokownicze Rokowanie w przypadku glejaków jest poważne. Dobrymi czynnikami rokowniczymi są: młody wiek, mały rozmiar guza, większa radykalność zabiegu, obecność komponenty skąpodrzewiaka w guzie, niski indeks proliferacji komórkowej Ki-67, niska ekspresja białka p-53, niska aktywność EGFR, obecność mutacji IDH, obecność metylacji MGMT. Nowe terapie Nadzieję na wyleczenie glejaków dają innowacyjne terapie. Prowadzi się szereg badań klinicznych z zasto- sowaniem nowych terapii celowanych i immunoterapii. Bada się działanie durvalumabu, nivolumabu, pembrolizu- mabu w przypadku wysokiej ekspresji PD-L1, irinotecanu w przypadku eks- presji TOPO-1, palpocilibu i ribociclibu w przypadku ekspresji phosphoRb. W trakcie badań klinicznych jest też nowa metoda hipertermii – Na- noTherm oraz technika TTF ( Tumor Treatment Field ).