Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 3/2019 (36)

24 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 3, czerwiec 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Jakość życia w chorobie nowotworowej Znaczenie diety dla chorych na nowotwory krwi Nowotwory krwi to zróżnicowana grupa chorób rozrostowych układu krwiotwórczego i chłonnego. Mogą mieć różny przebieg od łagodnego po bardzo agresywny, wymagają- cy intensywnego leczenia a czasem przeszczepienia komórek krwiotwór- czych. Leczenie nowotworu krwi może skutkować wieloma działaniami niepożądanymi pogarszającymi stan odżywienia pacjenta. Zbilansowana dieta, zawierająca wszystkie niezbęd- ne składniki odżywcze we właściwych proporcjach, zapobiega powstawaniu niedoborów, pomaga utrzymać opty- malną masę ciała, wzmacnia układ odpornościowy, poprawia tolerancję i wyniki terapii przeciwnowotwo- rowej. Tym samym skraca się czas hospitalizacji i rekonwalescencji oraz poprawia się jakość życia pacjenta. Energia Dzienne zapotrzebowanie organizmu na energię z pożywienia zwiększa się w czasie choroby nowotworowej śred- nio o 10–20%. Osoba, która przed za- chorowaniem wydatkowała 2000 kcal dziennie do optymalnego funkcjo- nowania w czasie choroby może po- trzebować o 200–400 kcal więcej . Ta różnica może być pokryta, gdy chory zje dodatkowy posiłek, np. kanapkę z gotowanym mięsem i warzywami lub sałatkę z kaszą i pieczoną rybą czy jo- gurt z płatkami zbożowymi, owocami i orzechami. W przeciwnym razie orga- nizm będzie czerpał składniki z tkanki mięśniowej i tłuszczowej, co prowadzi do niedożywienia. Dlatego ważne jest, aby chorzy na nowotwory krwi starali się jeść wię- cej i częściej. Dużo łatwiej jest do- starczyć odpowiedniej ilości kalorii i niezbędnych składników odżywczych w 4–5 mniejszych posiłkach, rozłożo- nych równomiernie w ciągu dnia. Taki regularny sposób żywienia ułatwia również trawienie i wchłanianie skład- ników zawartych w pożywieniu. Dieta powinna być lekkostrawna , czyli nale- ży wykluczyć potrawy tłuste, smażone, wędzone, konserwowane, zawierające dużo cukru lub soli, ostre przyprawy, alkohol, napoje gazowane oraz mocne napary kawy i herbaty. Białko W diecie osoby chorej nie może za- braknąć pełnowartościowego białka, którego chory na nowotwór potrze- buje więcej niż osoba zdrowa. Jest to bardzo ważny składnik niezbędny w czasie leczenia, zwłaszcza podczas chemioterapii, radioterapii i po prze- szczepie komórek macierzystych. Zwiększone zapotrzebowanie na biał- ko jest spowodowane wzmożonym działaniem układu odpornościowego i koniecznością naprawy zdrowych ko- mórek, uszkodzonych w procesie lecze- nia. Dobrym źródłem białka jest chude mięso (drób bez skóry, cielęcina, mięso z królika, polędwica wołowa, środkowy schab wieprzowy), ryby, białko jaj oraz mleko i przetwory mleczne z mleka pasteryzowanego (jogurt, kefir, sery twarogowe). Produkty te powinny sta- nowić dodatek do większości posiłków w ciągu dnia. Indywidualną kwestią może być tolerancja nabiału. U chorych z no- wotworami krwi otrzymujących wy- sokodawkową chemioterapię lub poddawanych radioterapii może dochodzić do uszkodzenia funkcji nabłonka jelitowego i obniżenia pro- dukcji enzymu rozkładającego cukier mleczny – laktozę. Objawy sugerują- ce nietolerancję laktozy to nudności, wzdęcia i biegunki występujące po spożyciu mleka lub jego przetworów. W takiej sytuacji należy jeść produkty mleczne bezlaktozowe. Gdy zachodzi konieczność całkowitego wykluczenia mleka i przetworów mlecznych, należy utrzymać dietę bezlaktozową jeszcze przez 6–10 tygodni po zakończeniu le- czenia, do czasu regeneracji nabłonka jelitowego. Węglowodany W większości posiłków powinny znaleźć się produkty zawierające wę- glowodany: produkty zbożowe, warzy- wa i owoce. Węglowodany to główne źródło energii dla organizmu i jeśli w diecie jest ich zbyt mało, to orga- nizm zużywa część białka na potrzeby energetyczne. Jeśli chory nie ma zapa- lenia błony śluzowej jamy ustnej lub żołądka, nie występują wzdęcia, bóle Mgr inż. Iwona Sajór – kierownik Pracowni Prewencji i Leczenia Żywieniowego Nowotworów w Instytucie Żywności i Żywienia, ekspert Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki i Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia, absolwentka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wWarszawie, doktorantka na Wydziale Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Mgr Iwona Sajór jako ekspert Fundacji DKMS podczas warsztatów dla pacjentów hematonkologicznych prowadzi wykłady na temat żywienia. Dieta w nowotworach krwi