Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 4/2019 (37)

11 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 4, sierpień 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Temat numeru jest uszkodzenie mięśnia sercowego prowadzące do jego niewydolności. Niektóre z terapii mogą wywołać dys- funkcję serca we wczesnym okresie od ekspozycji – kardiotoksyczność ostra lub wczesna (np. antracykliny, cyklofosfamid, immunoterapia), w in- nych przebudowa mięśnia sercowego ujawnia się kilka lat po ustaniu terapii – kardiotoksyczność przewlekła (np. antracykliny). Część leków wywołuje jedynie przejściową dysfunkcję serca ( trastuzumab ). Diagnostyka opiera się na ocenie objawów klinicznych oraz badaniu echokardiograficznym. W przypadku postawienia diagnozy niewydolno- ści serca niezbędne jest niezwłoczne wdrożenie odpowiedniego leczenia kardiologicznego, które może zaha- mować dalszy jej rozwój, a w niektó- rych przypadkach cofnąć niekorzystne zmiany. W szczególnych przypadkach należy podjąć decyzję o zmianie bądź rezygnacji z leczenia onkologicznego. Każdorazowo jest to decyzja trudna i wymaga konsultacji kardiologa i on- kologa. Uszkodzenie układu krążenia to również dysfunkcja naczyń tętni- czych. Chemioterapia (cisplatyna, 5-fluorouracyl, radioterapia), może przyczyniać się do zakrzepicy we- wnątrznaczyniowej, skurczu naczynia czy wreszcie progresji zmian miażdży- cowych, co w konsekwencji prowa- dzi do ostrego zawału serca. U takich chorych niezbędne jest pilne leczenie inwazyjne (koronarografia) oraz mo- dyfikacja leczenia onkologicznego. Skoordynowana opieka kariodoonkologiczna Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego pacjen- ci poddawani potencjalnie kardiotok- sycznej terapii antynowotworowej powinni podlegać kompleksowej oce- nie kardiologicznej. Obejmuje ona, obok wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego, wykonanie EKG, w uzasadnionych przypadkach echo- kardiografii oraz oznaczenie enzymów sercowych. U pacjentów szczególnie wysokie- go ryzyka (z uprzednio rozpoznaną chorobą serca, w podeszłym wieku, otrzymujących antracykliny) ocena kardiologiczna powinna być wyko- nywana okresowo oraz każdorazowo w przypadku wystąpienia nowego ob- jawu sugerującego uszkodzenie układu krążenia. Niezbędna jest przy tym ści- sła współpraca kardiologa i onkolo- ga, który na co dzień zaangażowany jest w proces leczenia. Zasadne wydaje się tworzenie zespo- łów, w skład których wchodzą kardiolo- dzy i onkolodzy, w celu skoordynowania opieki nad pacjentem. Wobec szybko postępującego rozwoju onkologii, ujaw- niania się nowych rodzajów powikłań kardiologicznych, jak choćby w terapii immunologicznej, niezbędny jest nie- ustanny rozwój kardioonkologii oraz praca nad zaleceniami dla codziennej praktyki klinicznej. Walcząc o lepsze, skuteczniejsze lecze- nie onkologiczne lekarze oraz pacjen- ci stają się ofiarami własnego sukcesu. Nie można zapominać, że nadrzędnym celem prowadzonej terapii onkologicz- nej jest wyleczenie z choroby nowo- tworowej oraz jak najdłuższe przeżycie. Niejednokrotnie wiąże się to jednak z trudnymi do przewidzenia powikła- niami, które wynikają z uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego. Chorzy, którzy przeszli leczenie onkologiczne, zwłaszcza z potencjałem późnej tok- syczności, powinni pozostawać pod specjalistyczną opieką kardiologiczną. Diagnostyka oraz terapia pacjentów z kardiologicznymi powikłaniami cho- roby nowotworowej i jej leczenia wy- maga specjalistycznej wiedzy, nie tylko z zakresu kardiologii, ale również me- chanizmów działania leków, jak i samej choroby nowotworowej.