Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 4/2019 (37)

18 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 4, sierpień 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Rehabilitacja Zaburzenia ruchomości tkanko- wej i stawowej są jedną z najczęściej występujących zaburzeń funkcjo- nalnych powstałych po leczeniu onkologicznym, nie tylko w rejonie głowy i szyi. Są one spowodowane leczeniem operacyjnym i uzupeł- niającym (radioterapia pierwotna i wtórna, radiochemioterapia, brachy- terapia, chemioterapia). Leczenie to prowadzi pierwotnie do zaburzeń strukturalnych w obrębie narządu ruchu, w szczególności do usunię- cia/uszkodzenia struktur mięśni, po- szczególnych warstw powięzi, tkanki podskórnej oraz skóry i w konse- kwencji do powstania często rozle- głych blizn. Obserwuje się też uszkodzenia struktur ośrodkowego układu ner- wowego lub/i uszkodzenia struk- tur obwodowego układu nerwowego – m.in . ruchowych i czuciowych ga- łązek nerwów odpowiedzialnych za funkcje narządów zmysłów – oraz za czynności istotne dla przeżycia (jedze- nie, oddychanie). Niejednokrotnie po leczeniu u cho- rego występują trudne do ukrycia uszkodzenia struktur kostnych w rejonie twarzoczaszki, a także uszkodzenia naczyń limfatycznych i krwionośnych. Wykonanie otworu tracheostomijnego prowadzi do zmia- ny przebiegu układu oddechowego i zaburzenia pasażu pokarmowego. Podczas leczenia onkologicznego w rejonie głowy i szyi dochodzi do uszkodzenia i zaburzenia funkcji struktur anatomicznych związanych ze zmysłami oraz układów: oddechowego, pokarmowego, mięśniowo- -powięziowego, nerwowego, krążenia i limfatycznego. Zaburzenia układu mięśniowo-powięziowego Istotnym, a często nie rozpozna- walnym problemem są zaburzenia układu mięśniowo-powięziowego. Mięśnie szyi i barków ulegają osła- bieniu. Zwiększa się ich spoczynkowe napięcie. Dochodzi do zmniejszenia fi- zjologicznych zakresów ruchów w od- cinku szyjnym kręgosłupa. Szczególnie dotyczy to czynności mięśni przedniej części szyi, które odpowiedzialne są za wykonanie skłonu głowy do przodu. Zaburzenia napięć mięśniowych prowadzą do powstania zespołów bó- lowych górnego odcinka kręgosłupa . Ma to wpływ na ograniczenie rucho- mości w obrębie głowy i szyi, klatki piersiowej i obręczy barkowej, oraz na upośledzenie czynności wentylacyjnej płuc. Powstające po operacjach i leczeniu uzupełniającym blizny, zrosty i re- strykcje tkanek miękkich stanowią istotny problem terapeutyczny. Mają znaczenie estetyczne, biomechaniczne i funkcjonalne. Ograniczają czynność i ruchomość tkanek miękkich, mają wpływ na zaburzenia połykania, nie- właściwą postawę ciała chorych oraz na Dr hab. Sławomir Marszałek, dyplomowany osteopata, fizjoterapeuta oraz trener lekkiej atletyki. Fizjoterapeuta w Klinice Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej UM w Poznaniu. Specjalizuje się w leczeniu dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Terapeuta polskich sportowców, m.in . lekkoatletów, siatkarzy. Członek m.in .: Fascia Research Society (członek założyciel), Towarzystwa Osteopatów Polskich (prezes), Polskiej Grupy Nowotworów Głowy i Szyi (członek zarządu), Stowarzyszenia Osób po Nowotworach Głowy i Szyi (prezes). Amatorsko biega maratony oraz ultramaratony górskie. Ograniczenia ruchomości tkanek miękkich po leczeniu onkologicznym w rejonie głowy i szyi