Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 5/2019 (38)

15 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 5, październik 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Rehabilitacja byś miał/a poczucie, że nie jesteś sam/a i możesz z innymi dzielić się swoimi emocjami, wątpliwościami, których nie chcesz omawiać z cho- rym. 3. Pozwól sobie na chwilę odpoczyn- ku, a może i nawet przyjemności (bez poczucia winy). W pewnie znanym Ci programie Simonto- na, skierowanym dla osób chorych onkologicznie, jest pytanie o wy- mienienie czynności, które dają przyjemność i nadają życiu głębszy sens. Podobnie jak chory – zastanów się, co „ładuje Twoje baterie”? Czy jest to kontakt z przyrodą, spotka- nie z przyjacielem, spacer po lesie, a może chwila z ulubioną kawą czy wyjście do kina lub lektura krymina- łu. Niech nawykiem stanie się chwi- la przyjemności i relaksu dla siebie, dzięki której uda Ci się nie tylko od- począć, ale przede wszystkim złapać życiową równowagę. 4. Aktywnie szukaj niezbędnej wie- dzy, dopytuj się – ale pamiętaj, żeby wiedza pochodziła ze sprawdzo- nych źródeł. Niech to będzie lekarz, personel medyczny, zaufana grupa wsparcia pacjentów czy też innych wspierających, psycholog. Obserwuj siebie – jaki rodzaj wsparcia jest dla Ciebie naprawdę pomocą, a jakie informacje powodują, że szybko tra- cisz równowagę lub czujesz się jesz- cze gorzej. 5. Daj sobie prawo do odmowy, wy- boru, a co za tym idzie, zadaj sobie pytanie o granice Twojego wspar- cia – czy jest coś, czego nie umiesz, nie chcesz, nie jesteś w stanie zrobić. Naucz się mądrze gospodarować swoim czasem. Przyjrzyj się, czy może dzieje się coś, co stanowi dla Ciebie ogromne obciążenie, z któ- rym nie dajesz sobie rady – być może to sygnał, że też potrzebujesz pomo- cy (i wtedy patrz punkt 2 lub 3), albo przejdź do kolejnego punktu. 6. Deleguj obowiązki (dziel się obo- wiązkami) i choć to czasem bar- dzo trudne, warto się przekonać, że niektóre czynności nie muszą być wykonane perfekcyjnie, albo że możesz oddać odpowiedzialność za nie komuś innemu. Pozwól chore- mu na aktywność, nie wyręczaj go nadmiernie i nie usuwaj wszystkich przeszkód, myśląc, że to poprawi jego samopoczucie. Chory, podob- nie jak człowiek zdrowy, potrzebuje czuć się potrzebny i samodzielny, nawet jeśli zakres tej samodzielności jest ograniczony przez chorobę. 7. Bądź szczery i autentyczny, przede wszystkim z samym sobą i osobą, której towarzyszysz. Choroba to bardzo trudne doświadczenie, ale obecność kogoś, kto nie tylko mówi o uczuciach, ale przede wszystkim pozwala na przeżywanie emocji, jest niezwykle ważnym i wspierającym doświadczeniem. 8. Pozwól sobie na przeżywanie róż- nych uczuć, nie zawsze w obecności chorego. Kiedy potrzebujesz płakać – płacz, bo „płacz to nie krwotok, nie należy go zatrzymywać”. Czasami potrzebujesz milczeć i zostać w sa- motności ze swoimi myślami i uczu- ciami. A czasem po prostu chcesz o nich mówić – rób to, co czujesz, że daje Tobie poczucie ulgi i dodaje sił. 9. Komunikuj się. W komunikacji ważne są gesty, czyny, ale przede wszystkim słowa. To one stanowią podstawę do dobrego porozumienia. Unikaj słów, które zmuszają chore- go do podjęcia decyzji lub działań (powinieneś, musisz), staraj się zo- stawiać przestrzeń na samodzielną decyzję (co nie znaczy, że zawsze musisz się zgadzać z podjętą przez osobę chorą decyzją). 10. Daj sobie czas . Każda zmiana burzy dotychczasowy porządek, potrzeba czasu, by móc się do niej dostoso- wać, by móc znaleźć pasujące do niej sposoby radzenia sobie. Na początku daj sobie przyzwolenie na to, że nie wiesz co robić, że możesz czuć się zagubiona/y i bezradna/y. To naturalne. Na koniec chciałabym podzielić się pewną metaforą, której często używam opisując sytuację osób pomagającym innym. W samolocie, kiedy trwają przygotowania do startu, obsługa instruuje co robić, jeśli dojdzie do awarii. Jedna z zasad mówi o tym, że w przypadku konieczności skorzysta- nia z masek tlenowych, najpierw trze- ba założyć ją sobie, a potem dziecku. Podobnie jest w życiu. Nie zadbasz o swoich najbliższych, jeśli sam/a nie będziesz w dobrej formie fizycznej i psychicznej. Wszystkich wspierających bliskich z chorobą nowotworową chciałabym zostawić z bardzo ważnym pytaniem: Co jest Twoją maską tlenową? Jak Ty ładujesz swoje baterie (fizyczne i psychiczne), by móc pomagać i towarzyszyć choremu na raka? Warszawskie Centrum Psychoon- kologii zaprasza chorujących i osoby wspierające na dedykowane im grupy wsparcia. Oferta ta jest nieodpłatna i finansowana z 1%. Więcej informacji: www.wcp.org.pl