Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 5/2019 (38)

28 „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 5, październik 2019 Projekt realizowany ze środków PFRON Innowacje w onkologii Czym jest radioizotopowa diagno- styka obrazowa? Medycyna nuklearna jest specjalno- ścią zajmującą się diagnostyką i terapią chorób onkologicznych, kardiologicz- nych, neurologicznych i innych za po- mocą znaczników mających w swoim składzie izotop promieniotwórczy. Róż- nica pomiędzy radiologią a medycyną nuklearną sprowadza się głównie do faktu, że lekarze medycyny nuklearnej wprowadzają izotopy do organizmu człowieka pod postacią znaczników skonstruowanych w ten sposób, by wybiórczo znajdowały i gromadziły się w ogniskach chorobowych. Izotop pro- mieniotwórczy wysyła promieniowa- nie, które jest odbierane i analizowane przez urządzenia stosowane w medycy- nie nuklearnej (skanery SPECT i PET). Dzięki temu możemy określić lokaliza- cję i stopień nasilenia procesu chorobo- wego. W diagnostyce jakich jednostek chorobowych wykorzystywane jest najczęściej badanie pozytonowej to- mografii emisyjnej (PET)? Jedna z podstawowych technik me- dycyny nuklearnej – pozytonowa to- mografia emisyjna (PET) ma główne zastosowanie w onkologii. Prawie sto procent patologii nowotworowej może być diagnozowane za pomocą PET przy użyciu różnych rodzajów znaczników. Analiza publikowanych badań wskazuje, że czułość i swo- istość techniki PET przewyższa me- tody obrazowania konwencjonalnego: tomografię komputerową i rezonans magnetyczny. Czym się różni badanie PET od in- nych badań diagnostyki obrazowej? W badaniu PET podajemy do orga- nizmu człowieka znaczniki, do których dołączono ultrakrótko żyjące izoto- py promieniotwórcze rozpadające się z emisją kwantów promieniowania o energii 511keV. To promieniowanie jest odbierane i analizowane przez pier- ścień detektorów otaczający pacjenta i analizowane cyfrowo celem uzyskania obrazu. Tak więc, analizujemy promie- niowanie emitowane/wydzielane przez badanego pacjenta. W radiologii to lampa rentgenowska umieszczona na zewnątrz ciała pacjenta wysyła promie- niowanie przechodzące przez pacjenta. To promieniowanie po przejściu przez organizm człowieka jest analizowane i powstaje obraz anatomiczny. Nato- miast za pomocą badania PET analizu- jemy metabolizm, czynność organizmu ludzkiego, a za pomocą tomografii komputerowej czy rezonansu magne- tycznego głównie zmiany w budowie. Jakie są wskazania i przeciwskazania do wykonywania badania PET? Lista wskazań lekarskich do bada- nia PET jest długa – jak już wcześniej mówiłem – obejmuje prawie wszystkie nowotwory, schorzenia kardiologicz- ne, między innymi chorobę wieńcową, schorzenia neurologiczne jak padaczka, choroby degeneracyjne mózgu (Alzhei- mer, Parkinson i inne). W Polsce wskazania lekarskie nie za- wsze pokrywają się z listą wskazań okre- ślonych i refundowanych przez NFZ. W zasadzie nie ma przeciwwskazań do wykonania badania PET, są tylko nie- liczne jednostki chorobowe, w których czułość tego badania jest mniejsza, np. rak pęcherzykowo-oskrzelikowy. Gdzie jest wykonywane badanie PET i kto może skierować na to badanie? Badanie PET jest wykonywane w zakła- dach/pracowniach medycyny nuklearnej wyposażonychw skanery PET. Skierować na to badanie może każdy lekarz. Jednak jeżeli chcemy, żeby badanie było refun- dowane przez NFZ, musi to zrobić lekarz specjalista lub po 3. roku specjalizacji, pracujący w poradni specjalistycznej ma- jącej kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Niestety nie są refundowane badania, na które kierują lekarze POZ. Czy badanie PET wymaga specjalne- go przygotowania ze strony pacjenta? W większości przypadków przygoto- wanie ogranicza się do pozostania na czczo przez okres 6 godzin i prawidło- wego nawodnienia pacjenta. W szcze- gólnych przypadkach zalecenia są bardziej precyzyjne, ale wtedy pacjent otrzymuje szczegółową instrukcję ze strony zakładu wykonującego badania. Jakie znaczenie ma badanie PET w planowaniu i monitorowaniu tera- pii onkologicznej? Znaczenie to jest kolosalne. Dam przykład. Pierwszym badaniem PET Dr hab. n. med. Bogdan Małkowski kieruje ZakłademMedycyny Nuklearnej CentrumOnkologii w Bydgoszczy. W tym okresie rozwinął techniki diagnostyczne w obszarze PET, zainstalował dwa nowe skanery PET/CT oraz najnowocześniejszy w Polsce Biograph mMR. Jest współtwórcą i przewodniczącym Sekcji PET w Polskiej Grupie Badawczej Chłoniaków. W 2016 roku został prezesem elektem, a w 2018 prezesem Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej. Pozytonowa tomografia emisyjna (PET)