Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 1/2020 (40)

Innowacje w onkologii „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 1, luty 2020 19 Projekt realizowany ze środków PFRON W lutym 2019 r., w dwóch województwach (dolnośląskim i świętokrzyskim) ruszył pilotaż Krajowej Sieci Onkologicznej. Zadaniem sieci onkologicznej jest objęcie pacjentów kompleksową i koordynowaną opieką onkolo- giczną. Do pilotażu zakwalifi- kowano pacjentów z najczęściej rozpoznawanymi nowotworami: piersi, płuca, jelita grubego, pros- taty i jajnika. Obecnie w pilotażu jest już prawie 7 tys. pacjentów. Kolejnym udogodnieniem dla pacjenta jest koordynator opieki onkologicznej , który pojawia się już na samym począt- ku, czyli przy pierwszej wizycie u onko- loga. Koordynator towarzyszy pacjento- wi przez cały etap diagnostyki i terapii, aż do zakończenia leczenia. Dla pacjen- tów to bardzo ważny element opieki, dzięki temu czują się bezpieczniej. Niezwykle istotne jest, że pacjent w sieci onkologicznej nie musi sam szukać odpowiedniego ośrodka , w którym powinien podjąć leczenie. Do sieci zakwalifikowano wyłącznie ośrodki spełniające sztywne kryteria dotyczące odpowiedniej liczby lekarzy, sprzętu medycznego i doświadczenia. Ośrodki w sieci współpracują ze sobą i od razu kierują pacjenta tam, gdzie jest najlepiej przygotowany zespół medyczny. Jest to szczególnie ważne w przypadku leczenia chirurgicznego, które powinno być przeprowadzane w szpitalach z dużym doświadczeniem. Sieć onkologiczna wprowadziła rów- nież standardy jakości , dzięki którym wszystkie procedury przeprowadzane są w oparciu o aktualną wiedzę me- dyczną oraz wytyczne międzynaro- dowych towarzystw naukowych. Dla pacjentów jest to gwarancja dostępu do leczenia o tym samym standardzie, niezależnie od miejsca zamieszkania. Wojewódzki ośrodek koordynujący , czyli najbardziej doświadczony ośrodek w województwie, opracował szablony do postępowania diagnostyczno-tera- peutycznego. Najważniejszym osiągnięciem jest ujednolicenie opisu badania histopa- tologicznego. Wyniki badań patomor- fologicznych gromadzone są w formie raportów synoptycznych , czyli według określonych standardów zapisu. Ujed- nolicony schemat zapisu pozwala na uniknięcie złej interpretacji wyniku i zredukowanie błędnych decyzji kli- nicznych. Dzięki temu pacjenci mogą uniknąć okaleczających zabiegów, zmniejsza się też toksyczność leczenia, a pacjent ma lepiej dopasowaną terapię. Co ważne – realizacja wszystkich procedur w ramach sieci podlega monitorowaniu. Już sama świadomość monitorowania placówki oraz nałoże- nie na nią obowiązku sprawozdawania danych klinicznych powoduje, że ośrodki włączone do pilotażu czują na sobie większą presję, a w związku z tym dokładają większej staranności przy diagnozowaniu i leczeniu pacjenta (większy porządek w dokumentacji medycznej, pilnowanie by pacjent pod- czas diagnostyki miał zlecone wszystkie niezbędne badania – zgodne ze ścieżka- mi pacjentów oraz z checklistami itd.). W jednym z ośrodków biorących udział w pilotażu skrócono czas ocze- kiwania na pierwszą wizytę pacjenta z podejrzeniem nowotworu płuca z dwóch miesięcy do dwóch dni. System pomiaru jakości monitoruje wiele parametrów , jak np. termino- wość badań, a ściślej, ile dokładnie pacjent czekał na opis wyniku badania – do tej pory nie było obowiązku moni- torowania tego parametru. W choro- bie onkologicznej czas ma kluczowe znaczenie, etap diagnostyki powinien przebiegać sprawnie, bez zbędnych opóźnień, aby pacjent mógł jak najszyb- ciej podjąć leczenie. Weryfikacja i dostosowanie do ak- tualnie obowiązujących standardów postępowania spowodowało m.in. uni- kanie okaleczających zabiegów w raku piersi – tj. minimalizowanie odsetka zabiegów inwazyjnych, w sytuacjach klinicznych, w których możliwy jest wybór metody zabiegu. Zmniejszyły się również wskazania np. do adju- wantowej chemioterapii w raku jelita grubego, która jest bardziej toksyczna dla pacjenta, a której można uniknąć dzięki prawidłowej diagnostyce. Opty- malizacja leczenia zmniejsza również objawy uboczne leczenia systemowego poprzez opracowanie postępowania okołochemioterapeutycznego i w efek- cie zmniejszyła się liczba powikłań. Sieć onkologiczna niesie za sobą mnóstwo przydatnych informacji, na podstawie których będziemy mogli lepiej planować wydatki na onkologię. Przykładowo, w pilotażu przeanalizo- waliśmy, jaki jest związek zgłaszalno- ści na badania przesiewowe ze stadium zaawansowania nowotworu w momen- cie rozpoznania. Dla każdego pacjen- ta precyzyjnie określiliśmy stadium zaawansowania choroby nowotworowej. Aż 60% pacjentów z rakiem jelita grubego zgłosiło się do lekarza w III i IV stadium zaawansowania, a więc w momencie, w którym szanse na wyleczenie są znikome. Zestawiliśmy te dane ze zgłaszal- nością na badania przesiewowe (kolonoskopia), która wynosiła zaledwie 5%. Z kolei w raku piersi, gdzie dokładnie co druga kobieta z grupy ryzyka zgłosiła się na mammografię (50%), nowotwory w III i IV stadium zaawansowania stanowiły 22%. Dzięki monitorowaniu tych para- metrów mamy wiedzę, które badania przesiewowe należy poprawić lub uzu- pełnić o inne badania. WDolnośląskim Centrum Onkologii chcemy przepro- wadzić pilotaż badania na obecność hemoglobiny/krwi w kale, która może wskazywać na zmianę nowotworową. To proste badanie, na które zapewne zdecyduje się więcej osób niż na kolo- noskopię. Dopiero pacjent, u którego badanie wykaże hemoglobinę zostanie skierowany na kolonoskopię. Z ankiet satysfakcji pacjenta onkologicznego, które prze- prowadzamy w pilotażu sieci onkologicznej, wynika, że pacjenci najbardziej zadowoleni są z opieki medycznej, najniżej oceniają zakres informacji przekazywanych przez lekarza – ten wskaźnik pokazuje, że nadal musimy pracować nad komuni- kacją z pacjentem. W przyszłości wszystkie informacje o jakości leczenia w danym ośrodku powinny być dostępne na ogólnokra- jowym portalu onkologicznym, tak aby pacjent mógł wybrać ośrodek, w którym chciałby podjąć leczenie. Ośrodki będą ze sobą porównywane, a te które będą miały najlepsze wyniki powinny być dodatkowo premiowane.