Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 1/2020 (40)

Innowacje w onkologii Projekt realizowany ze środków PFRON „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 1, luty 2020 20 Narodowa Strategia Onkologiczna zakłada objęcie do końca 2024 roku 100% pacjentów skoordynowaną opieką onkologiczną. Bez profesjonalnych koordynatorów osiągnięcie tego celu nie będzie możliwe. O tym kim jest koordynator leczenia onkologicznego, jakie są jego zadania, jak powinien być przygotowany do pełnienia swojej funkcji, rozmawiamy z Aleksandrą Kita – Koordynatorem Leczenia Onkologicznego, która koordynacją zajmuje się zarówno zawodowo (specjalista w Szpitalu Uniwersyteckim im. K. Marcinkowskiego w Zielonej Górze Sp. z o.o.) jak i naukowo (doktorantka w Instytucie Socjologii w Uniwersytecie Zielonogórskim). Rola koordynatora w nowoczesnym systemie opieki onkologicznej Kim jest koordynator? Z definicji koordynator to osoba koordynująca jakieś dzia- łania, administrator, menedżer, dysponent. W odniesieniu do polskiego systemu ochrony koordynator to osoba, która odpowiada za koordynację leczenia onkologicznego. Dobrze przygotowani do pełnienia tej funkcji koordynatorzy po- winni wykazywać się ponadprzeciętnym zaangażowaniem w pracę, odpowiedzialnością, znajomością licznych i ulega- jących ciągłym zmianom przepisów oraz orientacją w wielu zagadnieniach związanych z ochroną zdrowia. Powinni także posiadać wiedzę z zakresu medycyny, na poziomie umożli- wiającym im swobodne poruszanie się w środowisku onko- logicznym. Ponadto osoby pełniące tę funkcję powinny cechować się wysoką kulturą osobistą, empatią, ale jedno- cześnie asertywnością, umiejętnością rozwiązywania konflik- tów i radzenia sobie ze stresem. Koordynator to osoba, która czuwa nad procesem zintegrowanej opieki nad pacjentem onkologicznym. Koordynatora można zatem traktować jako swoistego menedżera, którego działania zabezpieczają interes zdrowotny powierzonych jego opiece pacjentów przy wyko- rzystaniu zasobów ochrony zdrowia i innych sektorów, np. pomocy społecznej. Dlaczegokoordynator jest takważnywobszarzeonkologii? Jak podkreśla to większość pacjentów onkologicznych sku- teczne leczenie raka w naszymkraju zależy nie tylko od samego leczenia, ale także od umiejętności poruszania się w skompli- kowanym systemie ochrony zdrowia. Jest to trudne zwłaszcza dla osób starszych, samotnych, z mniejszych miejscowości. Takie osoby nie radzą sobie z funkcjonowaniem w instytu- cjach ochrony zdrowia, z przejściem z jednego etatu opieki do kolejnego, a jednym z najczęstszych problemów, na jaki wska- zują, jest brak koordynacji działań różnych instytucji w sys- temie opieki zdrowotnej. W przypadku pacjentów z chorobą nowotworową jest to także problem kluczowy, ponieważ brak koordynacji procesu diagnostyki i leczenia może być dramaty- czny w skutkach, gdyż o rokowaniu chorego decyduje głównie stopień zaawansowania choroby w chwili jej zdiagnozowania i wczesne rozpoczęcie terapii dające szansę na wyleczenie lub długoletnie przeżycie. W szybkim przejściu przez ścieżkę diagnostyki i leczenia onkologicznego miał – w intencji twórców pakietu onkologicznego – pomóc właśnie koor- dynator. Pacjenci onkologiczni potwierdzają, że dzięki in- terwencji koordynatorów ich leczenie przebiega o wiele sprawniej, gdyż mogą za pośrednictwem lub przy wsparciu koordynatorów załatwić wiele spraw, z którymi trudno było- by im samodzielnie sobie poradzić. Jakie jest miejsce koordynatora w systemach opieki onkologicznej w Polsce i w innych krajach? W 2015 r. do polskiego systemu ochrony zdrowia wraz z pakietem onkologicznym została wprowadzona funkcja koordynatora leczenia onkologicznego. Po pięciu latach dzia- łania tego rozwiązania, sytuacja koordynatorów nadal nie jest jasno określona, nie wypracowano jednolitego modelu tego stanowiska. Jednakże coraz częściej podkreśla się ważną, wzrastającą rolę koordynatora leczenia onkologicznego oraz dostrzega potencjał tej nowej w polskim systemie ochrony zdrowia funkcji. Z punktu widzenia pacjenta najważniejsze jest to, że obecnie koordynator w większości placówek koor- dynuje plan leczenia pacjenta ustalony przez konsylium, dba o kompletność dokumentacji, a przede wszystkim udziela pacjentowi wszystkich niezbędnych informacji i wyjaśnień. Optymalnym dla pacjentów rozwiązaniem jest jednak wprowadzenie koordynatorów już na etapie diag- nostyki onkologicznej, gdyż to właśnie ten etap ścieżki pa- cjenta onkologicznego związany jest z licznymi problemami organizacyjnymi, w rozwiązaniu których nieoceniony może być właśnie koordynator. Zwróćmy uwagę również na fakt, że choć koordynatorzy w swojej pracy pomagają przede wszystkim pacjentom, to odciążają także pozostały perso- nel medyczny, zwłaszcza w zakresie pracy organizacyjnej i administracyjnej. Jednym z wyzwań stojących przed pro- jektantami polityki zdrowotnej jest zapewnienie odpowied- niej ilości kadry medycznej, co wiąże się z koniecznością rozbudowy systemu kształcenia lekarzy i pielęgniarek, ale