Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 3/3030 (42)

Od Redakcji Projekt realizowany ze środków PFRON „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 3, czerwiec 2020 2 Drodzy Czytelnicy Mówiąc o kompleksowej, skoordynowanej opiece nad pacjentem onkologicznym podkreślamy, że powinien ją sprawować wielospecjalistyczny zespół. Wymieniając jego skład często zapominamy, że obok onkologa klinicznego, chirurga onkologa, radioterapeuty, psychoonkologa i innych specjalistów jest niejako naturalne, że powinien w nim się znaleźć także lekarz rodzinny. To specjalista, który na co dzień zajmuje się naszym zdrowiem i zdrowiem naszej rodziny, jest najbliżej naszego miejsca zamieszkania, wie najwięcej o naszej aktualnej kondycji zdrowotnej. Wielu pacjentów onkologicznych zawdzięcza uratowanie życia czujności swojego lekarza rodzinnego. Pojawią się jednak pytania: jaka jest jego wiedza, jakie są jego kompetencje oraz zadania stawiane przez system ochrony zdrowia i możliwości ich realizacji w opiece nad chorym na raka? Czy lekarz rodzinny może zrobić coś więcej dla pacjenta z chorobą nowotworową i jakie narzędzia są mu do tego potrzebne? A także bardzo istotne pytanie o współpracę z prowadzącym takiego chorego onkologiem. Szukając odpowiedzi na te pytania zwróciłam się do ekspertów w tej dziedzinie, posiadających wieloletnie doświadczenie, wiedzę i zaangażowanych we wdrażanie zmian systemowych w ochronie zdrowia: lekarzy rodzinnych – dra Michała Sutkowskiego i dr Bożeny Janickiej, pediatry – dr Elżbiety Olszewskiej-Mojsej, onkologa – dr Beaty Jagielskiej oraz pielęgniarek, położnych i lekarzy zespołu POZ Centrum Diagnostyczno Medycznego, pracującego pod kierownictwem dra Artura Prusarczyka. To, co zgodnie podkreślili wszyscy wypowiadający się, to kluczowa rola lekarzy i zespołów POZ w profilaktyce chorób nowotworowych i zachowaniu czujności onkologicznej. W opinii lekarzy rodzinnych, aby mogli się oni wywiązać z tego zadania potrzebne są nowe rozwiązania systemowe, promujące pracę lekarza rodzinnego w zakresie profilaktyki pierwotnej i wtórnej, wzmocnienie zespołu POZ o dietetyków, edukatorów, a przede wszystkim stworzenie zintegrowanego, całościowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych dla POZ. Jednym z punktów tego programu powinny być badania kontrolne dla osób po 65 r. ż. w kierunku chorób nowotworowych, które najczęściej pojawiają się u osób w tym wieku. Profilaktyka prowadzona przez POZ jest też filarem dwóch ważnych, powstałych z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy dokumentów – ustawy o Narodowej Strategii Onkologicznej i projektu ustawy o Funduszu Medycznym. Daje to nadzieję, że w końcu lekarze rodzinni znajdą systemowe wsparcie – finansowe i merytoryczne – dla prowadzenia profilaktyki. Nas – liderów organizacji pacjentów onkologicznych cieszy fakt, że karta DiLO, która spotkała się na początku z protestem części środowiska lekarzy POZ, jest teraz akceptowanym, sprawdzającym się i coraz częściej stosowanym narzędziem zachowania czujności onkologicznej. Chcielibyśmy, aby w koszyku świadczeń gwarantowanych lekarzy rodzinnych znalazły się kolejne badania, np. tomografia u chorych podejrzanych o guzy mózgu, USG piersi czy mammografia u pacjentek z podejrzeniem raka piersi niemieszczących się wiekowo w programie przesiewowym. Problemem podnoszonym zarówno przez lekarzy rodzinnych jak i onkologów, jest potrzeba permanentnej edukacji onkologicznej lekarzy POZ, co jest konieczne w dobie dynamicznego rozwoju nowych technologii medycznych w obszarze leczenia chorób nowotworowych. Poza czasem, który lekarz rodzinny w ramach swoich obowiązków powinien poświęcić na kształcenie, warto by wrócić do dobrej tradycji warsztatów prowadzonych przez środowiska naukowe onkologów czy hematologów dla lekarzy POZ. Takie bezpłatne szkolenia są potrzebne zwłaszcza dla młodych lekarzy, których nie stać na udział w drogich konferencjach. Mogłyby się one stać kolejną częścią organizowanych przez Polską Koalicję Pacjentów Onkologicznych „Onkologicznych Wojaży”, gdzie obok spotkań dla pacjentów onkologicznych i hematoonkologicznych, można by również prowadzić warsztaty dla lekarzy POZ. Aktualna wiedza z zakresu leczenia chorób nowotworowych jest niezbędna lekarzom rodzinnym do partnerskiej współpracy z onkologiem zwłaszcza w zakresie działań niepożądanych leków przeciwnowotworowych i zachowania dobrej jakości życia w chorobie. Lekarze POZ i onkolodzy zwracają też uwagę na potrzebę wypracowania standardów tworzenia i przekazywania dokumentacji dotyczącej pacjenta, komunikowania się z wykorzystaniem internetowych narzędzi. Obok lekarza rodzinnego czy lekarza POZ coraz większą rolę w opiece nad pacjentem onkologicznym odgrywa współpracujący z nim zespół. W zależności od wielkości placówki tworzą go: lekarz pediatra, pielęgniarki – środowiskowa i opieki długoterminowej – a także położna. Wszystkie te osoby zgodnie ze swoimi kompetencjami i umiejętnościami są zaangażowane w opiekę nad chorymi na nowotwory. Optymalny, wzorcowy model poradni POZ, zapewniający pacjentowi onkologicznemu kompleksową, skoordynowaną opiekę realizuje Centrum Diagnostyczno Medyczne. Wyróżnia je spośród placówek POZ szeroki wachlarz świadczeń diagnostycznych i medycznych, prowadzenie programów profilaktycznych, ciągły rozwój i kształcenie personelu, a przede wszystkim bliski i stały kontakt z pacjentem, który jest w centrum uwagi. Zespół placówki zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi zarówno w zachowaniu czujności onkologicznej, jak i wsparciu w leczeniu choroby nowotworowej. Tak działające poradnie POZ chętnie „sklonowalibyśmy” na terenie całej Polski. Redaktor naczelna