Głos Pacjenta Onkologicznego Nr 4/2020 (43)

Jakość życia w chorobie nowotworowej „Głos Pacjenta Onkologicznego” nr 4, sierpień 2020 27 Projekt realizowany ze środków PFRON Na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania dotyczące żywienia w chorobie onkologicznej odpowiada mgr inż. Iwona Sajór – dietetyk kliniczny, ekspert ds. żywienia Fundacji DKMS i Centrum Edukacji Zdrowotnej, doktorantka na Wydziale Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki i Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia. Iwona Sajór doświadczenie zawodowe zdobywała w Klinice Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie, kierowała Pracownią Prewencji i Leczenia Żywieniowego Nowotworów w Instytucie Żywności i Żywienia. Odpowiedzi dietetyka na pytania najczęściej zadawane przez pacjentów onkologicznych W swojej praktyce dietetycznej na co dzień mam do czynie- nia z pacjentami onkologicznymi lub ich bliskimi, którzy zadają podobne pytania dotyczące racjonalnego sposobu ży- wienia. Szukają na nie odpowiedzi. Na temat diety w trak- cie leczenia choroby nowotworowej można znaleźć wiele różnych informacji. Niestety duża część z nich nie znajduje potwierdzenia w badaniach na ludziach, inne zaś są bardzo ogólne i zastosowanie ich może wyrządzić indywidualnemu choremu więcej szkody niż pożytku. W poniższym artykule znajdziecie Państwo odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania w gabinecie dietetyka. Warto bowiem pamiętać, że odpowiednie zbilansowanie diety już od pierwszych dni po postawieniu diagnozy, a następnie w trakcie leczenia, wpływa korzystnie na skuteczność terapii onkologicznej, minimalizuje ryzyko niedożywienia i zwiększa szanse na wyleczenie choroby. Natomiast po zakończeniu leczenia przyspiesza regenerację organizmu i zapobiega nawrotom. I chociaż nie istnieje żadna dieta, która mogłaby wyleczyć chorobę nowotworową, to jednak prawidłowy sposób żywie- nia jest ważnym elementem wspomagającym podstawową te- rapię onkologiczną i warto mieć rzetelną wiedzę na ten temat. Czy rzeczywiście tak ważna jest liczba posiłków i ich częstotliwość? Spożywanie 4-5 posiłków co 3-4 godziny zapewnia opty- malne wykorzystanie zawartych w diecie składników od- żywczych w ciągu całego dnia i nie powoduje nadmiernego obciążenia układu trawiennego. Rozwój nowotworu, a także metody jego leczenia (np. chirurgiczne usunięcie zmiany, chemio- i/lub radioterapia) powodują zwiększenie dziennego zapotrzebowania organizmu na energię z pożywienia. Pacjent w okresie intensywnego leczenia, aby nie tracić na wadze i nie rozwijać niedożywienia, powinien dostarczać z dietą przeciętnie o 10-20% więcej kalorii niż przed zachorowaniem. Jeśli posiłków będzie 2-3 w ciągu dnia , to zapewnienie odpowiedniej ilości składników odżywczych w diecie jest trudniejsze, bo wymaga zwiększenia ich objętości. Może to prowadzić do niepotrzebnego obciążenia wątroby, trzustki czy nerek oraz występowania różnego rodzaju dolegliwo- ści ze strony żołądka i jelit. Co więcej, często brak apetytu towarzyszący chorobie i leczeniu, uniemożliwia spożywanie obfitych posiłków. Zdecydowanie bardziej korzystne dla orga- nizmu jest więc jedzenie kilka razy dziennie mniejszych porcji. Co jeść, aby wzmocnić organizm procesie leczenia nowotworu? W ostatnich latach podkreśla się znaczenie antyoksy- dantów i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 na przebieg choroby nowotworowej. Antyoksydanty, czyli witaminy C, A i E, składniki mine- ralne (cynk, selen, mangan) oraz polifenole, zawarte są przede wszystkim w różnokolorowych warzywach i owocach, orzechach i ziarnach. Mają one zdolność do neutralizowania wolnych rodników tlenowych powstających w dużej ilości w trakcie choroby nowotworowej. Natomiast wielonienasy- cone kwasy tłuszczowe omega-3 zmniejszają nasilenie sta- nu zapalnego w organizmie, spowalniają rozwój choroby nowotworowej i proces wyniszczenia. Dobrym ich źródłem w diecie są tłuste ryby (m.in. makrela, śledź, łosoś, pstrąg, sardynki, halibut), orzechy włoskie, siemię lniane, nasiona szałwii hiszpańskiej, olej rzepakowy i lniany, algi morskie. Jednak antyoksydanty i kwasy tłuszczowe omega-3 nie wystarczą. W codziennej diecie nie może zabraknąć żad- nego z ważnych składników, dlatego to, co spożywa chory powinno być możliwie jak najbardziej urozmaicone.