Rejestracja w Europie Luspaterceptu – terapii niedokrwistości u pacjentów z nowotworami mielodysplastycznymi

Luspatercept reguluje końcowy etap dojrzewania erytrocytów i może potencjalnie ograniczyć lub całkowicie wyeliminować potrzebę wykonywania regularnych przetoczeń krwinek czerwonych. Jako pierwszy i jedyny lek pobudzający dojrzewanie komórek erytropoezy zarejestrowany w Unii Europejskiej, Luspatercept jest przedstawicielem nowej klasy farmaceutyków.

Lek został w Europie zarejestrowany w leczeniu dorosłych pacjentów z zależną od przetoczeń niedokrwistością z powodu zespołów mielodysplastycznych (MDS) bardzo niskiego, niskiego lub pośredniego ryzyka z obecnością pierścieniowatych syderoblastów, wykazujących niedostateczną odpowiedź lub niekwalifikujących się do leczenia czynnikami stymulującymi erytropoezę oraz dorosłych pacjentów z zależną od przetoczeń niedokrwistością związaną z beta-talasemią.

 

Zespoły mielodysplastyczne (ang. myelodysplastic syndromes, MDS) to rzadkie choroby krwi.  Chorują na nie częściej mężczyźni w wieku 60–75 lat. Zapadalność na MDS w Europie szacuje się na 2,1-12,6/100 000, przy czym powyżej 70. roku życia wzrasta ona do 15-50/100 00.

Zespoły mielodysplastyczne są grupą blisko spokrewnionych nowotworów krwi, cechujących się nieskutecznym wytwarzaniem zdrowych krwinek czerwonych, krwinek białych i płytek krwi, co może prowadzić do niedokrwistości oraz częstych i poważnych zakażeń, a także progresji do ostrej białaczki szpikowej (AML).

Chorzy na MDS z powodu rozwoju niedokrwistości, często wymagają regularnych przetoczeń krwi w celu zwiększenia liczby zdrowych krwinek czerwonych w krwiobiegu. Z częstymi transfuzjami krwi związane jest zwiększone ryzyko przeładowania organizmu żelazem, niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych - zakażeń i uszkodzenia narządów.

 

Bezpieczeństwo i skuteczności potwierdzone badaniami
 

Luspatercept-aamt jest pierwszym w swojej klasie lekiem zwiększającym dojrzewanie komórek krwinek czerwonych w procesie erytropoezy, wspomagającym końcowy etap ich dojrzewania.  Bezpieczeństwo i skuteczności Luspaterceptu w leczeniu niedokrwistości związanej z MDS potwierdziły badania 3 fazy MEDALIST.

Badanie MEDALIST jest wieloośrodkowym, randomizowanym badaniem 3 fazy, prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby i kontrolowanym placebo, którego celem była ocena profilu bezpieczeństwa i skuteczności stosowania Luspaterceptu w skojarzeniu z najlepszym leczeniem objawowym w porównaniu z placebo i najlepszym leczeniem objawowym u dorosłych pacjentów z zespołami mielodysplastycznymi (MDS) bez delecji chromosomu 5q bardzo niskiego, niskiego lub pośredniego ryzyka według systemu IPSS-R. Wszyscy pacjenci włączeni do badania wymagali przetaczania krwinek czerwonych oraz wykazali brak tolerancji lub oporność na zastosowany czynnik stymulujący erytropoezę (ESA), albo nie byli leczeni ESA ze względu na małe prawdopodobieństwo uzyskania odpowiedzi w związku z poziomem endogennej erytropoetyny w surowicy krwi ≥ 200 U/l oraz nie przyjmowali wcześniej leków modyfikujących przebieg choroby.

Dane z badania MEDALIST wykazały znaczną korzyść kliniczną stosowania luspaterceptu-aamtw w leczeniu niedokrwistości u dorosłych pacjentów z zespołami mielodysplastycznymi. Osiągnięto statystycznie istotną poprawę w ramach pierwszorzędowego punktu końcowego – uniezależnienie od przetoczeń krwinek czerwonych (RBC-TI) – przez przynajmniej 8 tygodni w okresie pierwszych 24 tygodni badania. W badaniu udało się również osiągnąć drugorzędowy punkt końcowy: uniezależnienie od przetoczeń (RBC-TI) przez przynajmniej 12 tygodni w okresie pierwszych 24 lub 48 tygodni badania, a także dodatkowy drugorzędowy punkt końcowy: uzyskanie poprawy hematologicznej (HI-E) przez przynajmniej 8 tygodni zgodnie z oceną według kryteriów International Working Group 2006.

Wyniki badania MEDALIST zaprezentowano po raz pierwszy podczas sesji plenarnej corocznej konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Hematologii (ASH) w 2018 r., gdzie doniesienie to otrzymało nominację do Best of ASH. Długoterminowe analizy wyników badania MEDALIST zaprezentowano ostatnio podczas 61 dorocznego kongresu ASH Annual Meeting w grudniu 2019 roku. New England Journal of Medicine opublikował wyniki badania MEDALIST w styczniu 2020 r.

Działania niepożądane
 

Większość zdarzeń niepożądanych zaistniałych w trakcie leczenia było stopnia 1-2. Działania stopnia 3 lub 4 zgłoszono u 42,5% pacjentów przyjmujących luspatercept oraz 44,7% pacjentów przyjmujących placebo. Trwałe przerwanie leczenia z powodu działania niepożądanego (stopnia 1-4) nastąpiło u 4,5% pacjentów, którym podano Luspatercept. Najczęściej występujące (≥10%) działania niepożądane dowolnego stopnia obejmowały uczucie zmęczenia, bóle mięśniowo-szkieletowe, zawroty głowy, biegunkę, nudności, reakcje nadwrażliwości, nadciśnienie tętnicze, ból głowy, zakażenie górnych dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli i zakażenie dróg moczowych.

Jak stwierdził dr Uwe Platzbecker, główny badacz w badaniu MEDALIST, kierownik Kliniki i Polikliniki Hematologii i Terapii Komórkowej Szpitala Uniwersytetu w Lipsku - Konieczność poddawania się przetoczeniom krwi w związku z niedokrwistością w przebiegu nowotworów układu krwiotwórczego takich jak MDS oznacza potrzebę częstych i długich wizyt w szpitalu, z czym wiążą się dodatkowe zagrożenia zdrowotne i negatywne konsekwencje dla jakości życia pacjentów. Dzisiejsza rejestracja luspaterceptu zapewnia lekarzom możliwość stosowania nowego leku, który zmniejsza liczbę przetoczeń krwinek czerwonych wymaganych u pacjentów z MDS, a w niektórych przypadkach całkowicie eliminuje potrzebę wykonywania transfuzji, co wykazano w badaniach klinicznych.

 Informacje o leku luspatercept
 

 Luspatercept-aamt jest pierwszym w swojej klasie lekiem zwiększającym dojrzewanie komórek erytroidalnych w procesie erytropoezy, wspomagającym końcowy etap dojrzewania erytrocytów, co wykazano w modelach zwierzęcych. Podmiot odpowiedzialny -  Spółki Bristol Myers Squibb i Acceleron wspólnie prowadzą prace rozwojowe nad Luspaterceptem w ramach współpracy globalnej. Luspatercept jest obecnie zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych w leczeniu:

• niedokrwistości u dorosłych pacjentów z beta-talasemią wymagających regularnych przetoczeń krwinek czerwonych oraz
• niedokrwistości opornej na lek pobudzający erytropoezę, wymagającej przetaczania 2 lub więcej jednostek krwinek czerwonych w okresie 8 tygodni u dorosłych pacjentów z zespołami mielodysplastycznymi z pierścieniowymi syderoblastami (MDS-RS) oraz nowotworami mielodysplastycznymi/mieloproliferacyjnymi z pierścieniowymi syderoblastami i trombocytozą (MDS/MPN-RS-T) ryzyka od bardzo niskiego do pośredniego.

Luspatercept nie jest wskazany do stosowania w zastępstwie przetoczeń krwinek czerwonych u pacjentów wymagających natychmiastowego zniwelowania niedokrwistości.

Jak podkreśla Aleksandra Rudnicka, rzecznik Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych – Rejestracja leku Luspatercept w Europie to bardzo dobra wiadomość dla niektórych dorosłych pacjentów zależnych od przetoczeń niedokrwistością z powodu zespołów mielodysplastycznych, która zdecydowanie zmieni ich sytuację kliniczną oraz życiową, uniezależni od przetoczeń krwi i związanych z nimi działań niepożądanych. Nie bez znaczenia jest też fakt, że lek ma postać tabletki, co umożliwia stosowanie terapii w warunkach domowych, a to wiąże się z mniejszym stresem dla pacjenta i przynosi duże korzyści dla systemu. Szkoda, że Luspatercept nie mógł być dostępny wcześniej, przed panedmią koronawirusa, podczas której odstąpiono od procedury przetoczeń krwi u chorych hematoonkologicznych, prowadzonej w Polsce w systemie szpitalnym. Równie ważne jest to, że Luspatercept pozwoli zaoszczędzić bezcenny lek - którego ciągle nam brakuje -  jakim jest krew. Mamy nadzieję, że ten innowacyjny, skuteczny lek będzie wkrótce refundowany w Polsce.