Epidemiologia nowotworów złośliwych gruczołu krokowego
2019-08-27
Epidemiologię raka prostaty w Polsce przedstawia dr Urszula Wojciechowska.
Jednym z efektów starzenia się populacji krajów europejskich (w tym populacji Polski), o którym alarmują demografowie, jest wzrastająca liczba chorób, występujących częściej u osób w starszych niż młodszych. Należą do nich przede wszystkim choroby nowotworowe, w tym rak gruczołu krokowego, którego ryzyko wzrasta z wiekiem. W wielu krajach świata jest to najczęściej diagnozowany nowotwór w populacji mężczyzn, a w Polsce, to drugi co do częstości, po raku płuca, nowotwór rozpoznawany wśród mężczyzn oraz trzecia przyczyna zgonów spowodowanych chorobami onkologicznymi.W Polsce w 2010 roku stanowił 10% wszystkich zachorowań oraz był przyczyną 7% zgonów nowotworowych u mężczyzn. Obecnie w naszym kraju każdego roku odnotowuje się blisko 9300 przypadków nowych zachorowań oraz prawie 4000 pacjentów umiera z powodu tego nowotworu.
Rak gruczołu krokowego bardzo rzadko występuje przed 50. rokiem życia (1% zachorowań, 0,4% zgonów). Prawie połowa zachorowań występuje u mężczyzn, którzy w momencie rozpoznania byli w wieku 50-70 lat, 53% zachorowań i prawie 80% zgonów u mężczyzn po 70. roku życia (rys. 1). W wielu przypadkach nowotwór ten nigdy nie ujawnia się jako postać dająca objawy.
Zachorowalność na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego u mężczyzn wzrastała systematycznie w ciągu ostatnich trzech dekad, a w połowie lat 90. tempo wzrostu wyraźnie się zwiększyło. Umieralność na ten nowotwór rosła do początku XXI wieku, a w ostatnich latach nastąpiło zahamowanie wzrostu (rys. 2).
W porównaniu do krajów europejskich w Polsce obserwuje się niższą zachorowalność i umieralność na raka gruczołu krokowego niż w krajach Europy Zachodniej i w Skandynawii.
Zachorowalność na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce jest niższa o około 45% niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej. Jednak pomimo tego umieralność w Polsce jest na poziomie średniej europejskiej, co wskazuje na gorsze szanse polskiego pacjenta na leczenie.
Jednym ze wskaźników pozwalających na ocenę skuteczności leczenia w onkologii są wskaźniki 5-letnich przeżyć. W Polsce wskaźniki 5-letnich przeżyć u osób zdiagnozowanych w latach 2000-2002 wynosiły 65%, a u mężczyzn zdiagnozowanych w latach 2003-2005 – 76%. Wzrost wskaźnika może być spowodowany upowszechnieniem wczesnej diagnostyki (m. in. test PSA) oraz znaczącą poprawą w dostępie do nowoczesnej radioterapii. Wskaźnik przeżyć w Polsce jest nadal niższy niż w wybranych krajach europejskich (kraje skandynawskie, Austria, Niemcy, Włochy), gdzie szanse na przeżycie 5 lat ma 85-88% pacjentów.
dr n med. Urszula Wojciechowska
Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Krajowy Rejestr Nowotworów
GPO Wydanie specjalne nr 1/2013