Dieta w raku trzustki – podstawowe zasady
2019-10-29
Dotąd nie opracowano jednej uniwersalnej diety, która wspomaga terapię nowotworów – podkreśla dietetyk, dr Anna Rogulska, która przedstawia podstawowe zasady, jakimi powinni kierować się w żywieniu pacjenci z rakiem trzustki.
Indywidualna dieta
Dieta powinna być ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta, ponieważ każdy pacjent inaczej przechodzi chorobę i leczenie. Każdy chory ma inne zapotrzebowanie na energię, białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały. W indywidualnie zaplanowanej diecie uwzględnia się również preferencje żywieniowe, które każdy z nas ma prawo mieć inne.
W raku trzustki bardzo często występuje niedobór masy ciała, który doprowadza do niedożywienia. Dlatego bardzo ważne jest dostarczenie odpowiedniej ilości energii (kalorii). Aby prawidłowo ustalić dobowe zapotrzebowanie na energię należy uwzględnić: aktualną masę ciała, wzrost, aktywność fizyczną, zażywane leki, choroby współistniejące.
Węglowodany
Źródłem energii w diecie są węglowodany, które zawierają produkty o niskiej zawartości błonnika pokarmowego (pieczywo pszenne, drobne kasze i makarony, ryż biały, biszkopty, chrupki kukurydziane, ale nie smakowe!), płatki owsiane błyskawiczne. Przeciwwskazane są następujące produkty: pieczywo razowe na zakwasie, pieczywo razowe z dodatkiem ziaren, płatki śniadaniowe z pełnego ziarna, makarony z mąki razowej, warzywa i owoce w postaci surowej, warzywa strączkowe.
Białka
Źródłem białka w diecie są: jaja (najlepiej ekologiczne, od kury zielononóżki lub przepiórki). Jaja zalecane są do spożycia w postaci jajecznicy na parze. Białko jaja można wykorzystać jako dodatek do potraw.
Z mięs najlepiej spożywać indyka i kurczaka bez skóry, cielęcinę. Godna polecenia jest również dziczyzna. Nie zalecane są tłuste gatunki mięs, mięsa smażone, w panierkach, z grilla, tłuste gatunki mięsa czerwonego.
Źródłem białka są również ryby; zalecane są ich tłuste i chude gatunki. Natomiast nie należy spożywać następujących gatunków ryb: tilapia, panga, ryba maślana, ponieważ istnieje duże prawdopodobieństwo, że są one zanieczyszczone rtęcią. Nie zalecam również ryb wędzonych i w zalewach octowych. W ograniczonej ilości można spożywać ryby w oleju, ale przedtem trzeba je bardzo dokładnie odsączyć.
Cennym źródłem białka jest żelatyna, dlatego w diecie, jeśli będą tolerowane, zalecane są galarety na bazie chudego mięsa, ryb, jaj lub galaretki owocowe.
Źródłem białka jest również mleko, produkty mleczne, sery żółte, twarogowe. Produkty te, jeśli nie są tolerowane przez nasz organizm, należy wyeliminować z diety. Podobnie jogurty naturalne zalecane są, jeśli je tolerujemy. Również ostrożnie trzeba traktować kefiry i maślanki, które ze względu na swój kwaśny smak mogą nie być tolerowane.
Dieta powinna zawierać większą ilość białka, chorym onkologicznie zaleca się od 1,0 do 1,5 g białka na kg masy ciała na dobę. Bardzo ważne jest, by ilość białka w diecie była zwiększana stopniowo. Należy również pamiętać, że produkty białkowe są bogate w tłuszcz.
Tłuszcze
Ilość tłuszczu w diecie podlega ograniczeniu. Najważniejsze jest, aby ilość tłuszczu była dobrana do indywidualnej tolerancji przewodu pokarmowego. Podaż dużej ilości tłuszczu może powodować biegunki tłuszczowe. Źródłem tłuszczu w diecie są: oleje (kokosowy, winogronowy, ryżowy), oliwa z oliwek, masło, miękkie margaryny. Przeciwwskazane są: smalec, słonina, boczek, łój.
Tłuszcz w diecie ograniczymy poprzez zmniejszenie ilości tłuszczu tzw. widocznego, czyli ograniczenie tłuszczu do smarowania pieczywa, tłuszczu dodawanego do potraw, usuwanie widocznego tłuszczu z mięsa. Wędliny, które kupujemy w sklepie zawierają nie mało tłuszczu, którego nie widzimy, poza tym mają one dodatkowo konserwanty i barwniki. W zamian polecam piec chude gatunki mięs z dodatkiem ulubionych przypraw, ziół i spożywać je jako zamiennik wędlin.
Pamiętajmy, że tolerancja na poszczególne potrawy i produkty jest indywidualna, dlatego też polecam, aby każdy chory indywidualnie dobrał tolerowane produkty/potrawy w diecie, ponieważ nie ma potrzeby eliminowania czegoś z diety, co jest tolerowane. Oczywiście nie dotyczy to alkoholu, który jest całkowicie przeciwwskazany.
Warto także przedyskutować, ze swoim dietetykiem wsparcie diety doustnymi suplementami pokarmowymi (oral nutritional supplements – ONS), które będą dobrym uzupełnieniem niedoboru podstawowych składników żywienia.
Jak przygotowywać posiłek
• gotowanie w wodzie, na parze, które jest bardziej wskazane, ponieważ następuje najmniejsza utrata witamin i minerałów
• pieczenie w folii, pergaminie z dodatkiem minimalnej ilości tłuszczu
• duszenie, podlewając małą ilością wody
• zaprawianie zup i sosów zawiesinami na bazie mąki pszennej i wody lub jogurtu naturalnego. Jeśli jest tolerowana śmietana 12% lub 18% można je wykorzystać, jako dodatek do potraw, tak jak i mleko w proszku
• przeciwwskazane jest tradycyjne smażenie.
Jak często jeść
W ciągu dnia zalecane są 4–5 posiłków, spożywane regularnie, przerwa między posiłkami nie powinna być dłuższa niż 2–2,5 godziny. Ilość posiłków każdy chory powinien dopasować indywidualnie dla siebie, czasem bywa tak, że w ciągu dnia spożywamy nawet 7–8 małych posiłków. W diecie raka trzustki sprawdzają się potrawy dobrze rozdrobnione w postaci puree.
Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie
Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie
GPO 1/2017
Autor tekstu:
