Opieka domowa pacjenta ze stomią
2020-06-12
Elżbieta Bandelewicz-Boniakowska, dyplomowana pielęgniarka, posiadająca wieloletnie doświadczenie w opiece nad osobami ze stomią przekazuje uwagi na temat optymalnego modelu opieki domowej nad pacjentami ze stomią i wskazówki dla pacjentów stomijnych na czas pandemii koronawirusa.
Oczekiwany model opieki nad pacjentem stomijnym
Europejski (brytyjski) standard opieki stomijnej to stała i kompleksowa opieka nad pacjentem z wyłonioną stomią. Rozpoczyna się ona już w szpitalu od przekazania pacjentowi bezpłatnej wyprawki stomijnej, zawierającej próbki produktów stomijnych, materiały edukacyjne oraz kontakt do dedykowanego, wykwalifikowanego opiekuna.
Opieka ta nigdy nie powinna się kończyć – to edukacja osoby ze stomią i jej rodziny podczas wizyt domowych, pomoc w realizowaniu zlecenia na refundowane wyroby medyczne, konsultacje stanu skóry wokół stomii, porady pielęgnacyjne, doradztwo produktowe z zakresu wszystkich worków i akcesoriów dostępnych na polskim rynku, dobór produktów optymalnych dla pacjenta w danym momencie (stomia, skóra okołostomijna i potrzeby pacjenta zmieniające się w czasie).
Ilość wizyt domowych oraz porad telefonicznych otrzymywanych od wykwalifikowanych konsultantów nie jest limitowana. Konsultacji udziela odpowiednio przygotowany personel (konsultant-pielęgniarka), a dostęp do sprzętu stomijnego różnych producentów jest zapewniony – zgodnie m.in. z zasadami określonymi w Międzynarodowej Karcie Praw Osoby ze Stomią, w której czytamy: Osoba ze stomią ma prawo wyboru oraz prawo do nieograniczonego dostępu do sprzętu stomijnego (źródło: komitet Organizacyjny IOA – Światowe Stowarzyszenie Stomijne). Dlaczego jest to tak ważne? W sytuacji możliwego zaistnienia ryzyka, osoby ze stomią mają łatwy dostęp do szerokiej informacji i różnorodnego sprzętu, ponieważ problem ze skórą okołostomijną lub samą stomią pojawia się w najmniej oczekiwanym momencie.
Takim standardem opieki stomijnej (jak na przykład w Wielkiej Brytanii), powinien zostać objęty każdy pacjent żyjący ze stomią w Polsce. Firma, gdzie taki model już funkcjonuje, która postępuje zgodnie ze wszystkimi wymienionymi zasadami to Welland Medical Polska – powiązana z brytyjską Welland Medical LTD.
Warto przy tym zauważyć, że wizyty domowe u pacjentów ze stomią, z uwagi na kwalifikacje pracowników, w pewnych obszarach cechuje podobieństwo do modelu opieki nad pacjentem żywionym dojelitowo. Niestety w przypadku opieki stomijnej nie ma współfinansowania wizyt ze środków publicznych, czyli obecnie ciężar finansowy opieki spoczywa na firmach i ich rozwiązaniach, nie na systemie. Należy zawsze mieć na uwadze potrzeby i dobro pacjenta, zatem patrząc perspektywicznie warto zastanowić się nad partycypacją ze strony NFZ w takich kosztach, być może na zasadzie umowy na świadczenie usług domowych.
Właściwie wypracowane ścieżki opieki nad pacjentem stomijnym świetnie sprawdzają się w zwyczajnej sytuacji, ale także sprawdzają się w sytuacji nadzwyczajnej, z którą mamy do czynienia obecnie.
Sytuacja pacjenta stomijnego w okresie zagrożenia epidemicznego
W okresie pandemii koronawirusa (COVID-19) sytuacja osób ze stomią jest w miarę bezpieczna, m. in. dzięki wprowadzeniu możliwości skorzystania z tzw. teleporady, która pozwala pacjentowi na pozostanie w domu: W celu minimalizacji ryzyka transmisji infekcji COVID-19 poprzez ograniczanie osobistych kontaktów z pacjentami, na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 roku sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz zarządzenia Nr 177/2019/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 30 grudnia 2019 roku w sprawie warunków zawierania i realizacji świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, możliwe jest udzielanie świadczeń w postaci teleporad w zakresach lekarza POZ, pielęgniarki POZ i położnej POZ.
Teleporady mogą być udzielane w sytuacji, gdy zakres niezbędnych do zrealizowania czynności na rzecz pacjentów nie wymaga osobistej obecności personelu medycznego – a taka sytuacja może mieć miejsce np. przy kontynuacji zleceń u pacjentów chronicznych. Jest to rozwiązanie bezpieczne, stanowi ogromne ułatwienie dla pacjentów, a zarazem w znacznym stopniu odciąża personel publicznej opieki zdrowia.
Produkty do zaopatrzenia stomii znajdują się w grupie refundowanych wyrobów cyklicznych. W ramach teleporady można otrzymać m.in. zlecenie elektroniczne na wyroby medyczne. Wówczas pacjent otrzyma indywidualny numer e-zlecenia, którym posłuży się podczas jego realizacji. Co ważne, zlecenie na wyroby medyczne (sprzęt stomijny, urologiczny) może być obecnie uzyskane na okres 3, 6, a nawet na 12 miesięcy.
Wystarczy numer zlecenia, uzyskany podczas teleporady bez wychodzenia z domu i bez dodatkowej wizyty pacjenta w oddziale NFZ – przekazany telefonicznie/mailowo do realizatora (sklepu medycznego), by zrealizować pacjentowi jego zlecenie na refundowane wyroby medyczne – a to z kolei może się odbyć wygodnie i bezpiecznie kurierem do jego domu. Warto wybierać firmy, które taką możliwość oferują.
Jakość życia pacjentów ze stomią
Jakość życia pacjentów ze stomią determinuje przede wszystkim jakość skóry wokół stomii. Trzy czwarte osób ze stomią czasem odczuwa ból lub dyskomfort w okolicy okołostomijnej (zaczerwienienie, podrażnienie, kontaktowe zapalenie skóry, wysypka, świąd, pieczenie, nadżerki, maceracja), a większość doświadczyła podciekania treści jelitowej na skórę wokół stomii. Dlatego dbałość o utrzymanie zdrowej skóry to jedno z najważniejszych zadań sprzętu stomijnego. Jest to szczególnie istotne teraz, w okresie pandemii.
Nie zapominajmy o profilaktyce w okresie pandemii
Dzięki prawidłowej profilaktyce utrzymamy zdrową skórę w okolicy stomii. Aby zapobiec i uniknąć problemów skórnych warto stosować sprzęt stomijny z przylepcami zawierającymi jak najwięcej dobroczynnych hydrokoloidów, np. kombinacji aż czterech z nich, z dodatkiem np. naturalnego miodu manuka, który posiada klinicznie udokumentowane właściwości gojące, kojące, antybakteryjne i antywirusowe.
Zmieniając worek stomijny należy robić to ostrożnie, używać odpowiednich produktów do pielęgnacji stomii, zwiększających naturalną barierę ochronną skóry.
Wskazówki dla osób ze stomią na czas pandemii COVID-19:
- Aby otrzymać zlecenie na wyroby stomijne, dla własnego bezpieczeństwa i komfortu, gdy tylko jest to możliwe, korzystanie z teleporad;
- Realizacja zleceń w firmach produkujących sprzęt stomijny w bezpiecznych fabrykach zlokalizowanych w Europie, oferujących możliwość bezpłatnego dostarczenia produktów kurierem na adres domowy pacjenta;
- Pozostanie pod stałą opieką wykwalifikowanej pielęgniarki/konsultanta stomijnego, który pomoże dopasować produkty spośród wszystkich marek dostępnych na polskim rynku;
- Stosowanie się do zaleceń pielęgnacyjnych i używanie produktów stomijnych z przylepcami gwarantującymi utrzymanie zdrowej skóry wokół stomii, np. z miodem manuka;
- Dbałość o własne zdrowie i bezpieczeństwo, ograniczanie wychodzenia z domu.
Pomoc i informacja dla pacjentów stomijnych:
tel. 790 420 069
Autor tekstu:
