Nowoczesna chirurgia robotyczna u pacjentów z nowotworami głowy i szyi – TORS w Świętokrzyskim Centrum Onkologii

Materiał pochodzi ze strony Świętokrzyskiego Centrum Onkologii.

Klinika Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi Świętokrzyskiego Centrum Onkologii jako czwarty ośrodek w Polsce wdrożyła zabiegi TORS (Trans Oral Robotic Surgery) - operacje przy użyciu robota da Vinci wykonywane przez usta u pacjentów z nowotworami głowy i szyi.

18 września 2024 r. dr Sławomir Okła (główny operator) i dr Jakub Spałek (lekarz asystujący) wykonali pierwsze w regionie świętokrzyskim operacje metodą TORS (Trans Oral Robotic Surgery): dwie tonsillektomie (usunięcie przerośniętych migdałków podniebiennych u pacjentów ze zmianami łagodnymi) oraz częściową resekcję nasady języka wraz z usunięciem węzłów chłonnych i migdałka podniebiennego po stronie prawej u pacjenta z podejrzeniem ogniska pierwotnego nowotworu w obrębie nasady języka. 19 września wykonano kolejne zabiegi metodą TORS: częściową resekcję nasady języka u pacjenta z guzem nasady języka (u tego chorego to drugie ognisko pierwotne, 5 lat po laryngektomii całkowitej i radiochemioterapii) oraz częściowe usunięcie podniebienia miękkiego u pacjenta z nowotworem złośliwym tej struktury.

W zespole operacyjnym byli również: dr Ireneusz Marczewski, specjalista anestezjologii, dr Przemysław Ociepa z Kliniki OChGiS, Kinga Skrobisz-Długosz, pielęgniarka anestezjologiczna oraz Edyta Ptasińska, Monika Szmalec, Katarzyna Pawłowska i Małgorzata Jurkiewicz – instrumentariuszki.

Przebieg operacji nadzorował proktor, prof. dr n. med. Balazs Bendeguz Lorincz, specjalista chirurgii głowy i szyi, chirurgii onkologicznej i rekonstrukcyjnej, kierownik Kliniki Chirurgii Głowy i Szyi Wspomaganej Robotem w Agaplesion Markus Krankenhaus we Frankfurcie nad Menem, światowy autorytet i trener w dziedzinie TORS (Trans Oral Robotic Surgery), który bardzo wysoko ocenił kwalifikacje i przygotowanie zespołu z ŚCO. – W mojej karierze to najlepszy zespół spośród wszystkich 200, które szkoliłem. Mają wysokie umiejętności, duże doświadczenie, właściwi ludzie we właściwym miejscu – ocenił prof. Lorincz.

Bez wsparcia robota zabiegi byłyby okaleczające

Jak wyjaśnił dr Sławomir Okła, kierownik Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi ŚCO, u pacjenta z podejrzeniem ogniska pierwotnego nowotworu u nasady języka lekarze, bez wsparcia robota, nie zdołaliby dotrzeć do ogniska  nowotworu i prawdopodobnie zostałoby ono pozostawione do leczenia przy pomocy radioterapii. - Dziś byliśmy w stanie usunąć nasadę języka po stronie prawej, która najprawdopodobniej jest zajęta przez ognisko pierwotne. Mówimy o podejrzeniu ogniska pierwotnego, ponieważ mamy do czynienia z przypadkiem przerzutów do węzłów chłonnych szyjnych z pierwotnego ogniska nowotworu – sprecyzował dr Sławomir Okła.

W przypadku operacji nowotworów rejonu głowy i szyi dostęp do nich jest obarczony dużym ryzykiem rozległych uszkodzeń. Żeby dotrzeć do gardła środkowego w standardowym zabiegu operacyjnym, otolaryngolodzy muszą rozciąć żuchwę lub wykonać szeroki dostęp z pharyngotomii bocznej, czyli otworzyć szyję, gardło na bocznej ścianie i dopiero tą drogą usuwać zmianę nowotworową. Robot pozwala chirurgom na dostęp endoskopowy, dzięki czemu mogą wejść z narzędziami chirurgicznymi i kamerą przez jamę ustną, nie uszkadzając żadnych struktur i w sposób wysoce kontrolowany usunąć ognisko nowotworowe. – Jesteśmy w topie światowym, zapewniamy pacjentom wszystko, co możliwe w otolaryngologii na świecie – dodał dr Sławomir Okła, podkreślając, że dzięki nowoczesnej technice TORS, operacja w obrębie nasady języka, wcześniej 3-4 godzinny, bardzo traumatyzujący dla pacjenta zabieg, trwał 45 minut. Natomiast zabieg usunięcia części podniebienia – 15 minut. – W zasadzie tych pacjentów moglibyśmy jutro wypuścić do domu – powiedział dr Sławomir Okła.

Marzenia się spełniają: pięć klinik zabiegowych operuje da Vincim

- Te marzenia, które powstały kilka lat temu, się spełniły. Pięć klinik pod jednym dachem pracuje na robocie da Vinci. To jest unikalne miejsce. Na pewno możemy powiedzieć, że robot trafił pod właściwy adres i rzeczywiście służy pacjentom – powiedział podczas briefingu profesor Stanisław Góźdź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, dziękując w imieniu pacjentów i całego zespołu chirurgów ŚCO marszałek Renacie Janik i władzom województwa za wsparcie finansowe przy zakupie robota da Vinci.

- Robot da Vinci to tylko urządzenie. Najważniejsi są lekarze, którzy operują i leczą na światowym poziomie – powiedziała Renata Janik, marszałek województwa świętokrzyskiego.

- My jako zarząd i sejmik województwa będziemy się starać i wspomagać, żeby medycyna onkologiczna stała na najwyższym poziomie, a pacjenci byli zadowoleni. Pacjenci w tym szpitalu czują się bezpieczni – dodał Marek Bogusławski wicemarszałek województwa.

Otolaryngolodzy z ŚCO wytyczają nowe ścieżki

W Polsce operacje otolaryngologiczne metodą TORS są wykonywane tylko w trzech ośrodkach: Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu, Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie, w Szpitalu Morskim im. PCK w Gdyni (Szpitale Pomorskie). ŚCO jest czwartym szpitalem posiadającym takie możliwości. Obecnie zabiegi otolaryngologiczne wykonywane przy użyciu robota da Vinci nie są refundowane przez NFZ.

ŚCO dysponuje pełnym zapleczem, zarówno w zakresie diagnostyki i chirurgicznego leczenia nowotworów głowy i szyi oraz zmian łagodnych, jak i w zakresie chirurgii rekonstrukcyjnej z wykorzystaniem wolnych przeszczepów kostnych i skórno - mięśniowych oraz zespoleń mikronaczyniowych. Na miejscu dostępne jest również leczenie uzupełniające - radio i chemioterapia. Klinika OChGiS ŚCO jako pierwszy ośrodek w kraju rozpoczęła w 2001 roku jednoczasowe implantowanie protez głosowych u pacjentów po całkowitej laryngektomii zanim jeszcze NFZ zaczął refundować tę procedurę (w dalszym ciągu NFZ nie refunduje implantacji protezy głosowej wykonywanej jednoczasowo podczas operacji całkowitego usunięcia krtani; koszty implantacji ponosi ŚCO, dla pacjenta zabieg jest bezpłatny). Pacjenci w Kielcach rozpoczynają w 12 dobie po operacji naukę mówienia pod kierunkiem logopedy i wychodzą ze szpitala mówiąc swoim głosem, po 2-3 dniach nauki, co pozwala im na powrót do normalnej aktywności. Ośrodek jest również bardzo aktywny w zakresie profilaktyki – w latach 2017-2022 r. realizował w partnerstwie z 90 placówkami POZ Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi – Twój świadomy wybór. W ramach tego projektu przebadano ponad 12 tys. osób z grup ryzyka, u ponad 60 osób wykryto zmiany nowotworowe, w tym 24 nowotwory złośliwe w pierwszym stadium zaawansowania, co umożliwiło wdrożenie skutecznego leczenia.

Rocznie w Polsce na nowotwory rejonu głowy i szyi zapada ponad 6 tys. osób.  W województwie świętokrzyskim co roku stwierdza się ponad 100 nowych zachorowań.

Centrum Chirurgii Robotowej w ŚCO

Robot da Vinci IV generacji został zakupiony przez ŚCO w 2023 r. w ramach projektu „Doposażenie Bloku Operacyjnego w nowoczesny system robotowy wraz z wyposażeniem celem stworzenia Centrum Chirurgii Robotowej Ziemi Kieleckiej oraz podniesienia jakości i poprawy dostępu do najnowocześniejszych procedur chirurgicznych realizowanych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach”. (Wartość projektu: 16 031 087,04 PLN). Środki pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 11.3 Wspieranie naprawy i odporności systemu ochrony zdrowia oś priorytetowa XI REACT-EU. Pierwsze operacje robotyczne (radykalne prostatektomie) wykonali urolodzy (5 i 6 października 2023r.). 22 lutego 2024 r. robotyczne lobektomie wdrożyli torakochirurdzy.13 marca 2024 r. pierwszą w regionie świętokrzyskim robotyczną histerektomię wykonali ginekolodzy z ŚCO. 8 maja 2024 r. specjaliści z Kliniki Chirurgii Onkologicznej ŚCO wykonali pierwszą robotyczną operację u pacjenta z rakiem jelita grubego.

Źródło: Świętokrzyskie Centrum Onkologii