Refundacja wyrobów stomijnych

2019-11-12

Andrzej Piwowarski, prezes Polskiego Towarzystwa Stomijnego POL-ILKO, mgr pedagogiki społeczno-opiekuńczej porusza problemy dostępu do sprzętu stomijnego.

W tym artykule „Głosu Pacjenta Onkologicznego” zajmę się problemami związanymi z refundacją wyrobów stomijnych. Obecnie obowiązują limity, które ustalone zostały w roku 2003 w ramach Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. 2017 poz. 1061 z późn. zm.). Limity te wynoszą odpowiednio:

• 300 zł na miesiąc w przypadku kolostomii (jelito grube),

• 400 zł na miesiąc przy ileostomii (jelito cienkie),

• 480 zł na miesiąc przy urostomii (układ moczowy).

W rozporządzeniu funkcjonuje bardzo mylny zapis o 90 szt. worków samoprzylepnych jednoczęściowych na miesiąc lub innych wyrobów w równowartości odpowiadającej miesięcznej kwocie refundacji. Pacjenci zwykle na początku nie są w stanie zrozumieć, dlaczego nie mają tych 90 sztuk na miesiąc. Wynika to z literalnego zapisu, „...do 90 szt.” oraz starego przelicznika, kiedy były dostępne bardzo tanie o niskiej jakości worki produkcji polskiej. Wtedy wartość limitu odpowiadała ilości około 90 sztuk na miesiąc. W chwili obecnej możemy przyjąć, że ilość sztuk na miesiąc to około 30–35 worków jednoczęściowych średniej klasy. Co to oznacza wyjaśniam poniżej.

Worki stomijne

Mamy dwa systemy worków stomijnych: jednoczęściowe i dwuczęściowe. Jednoczęściowy to worek z przylepcem, który jest jedną całością. Może on być zamknięty (do kolostomii), otwarty – inaczej też odpuszczany (dla ileostomii i kolostomii, np. przy biegunkach) oraz urostomijny (z kranikiem do odpuszczenia lub podłączenia do worka do zbiórki moczu). Natomiast sprzęt dwuczęściowy, składa się z dwóch elementów: płytki oraz worka. Płytki są uniwersalne, ale każdy producent ma swoje systemy i nie ma możliwości założenia płytki jednej firmy i worka innej firmy. Worki do systemów dwuczęściowych są też zamknięte, otwarte i urostomijne.

Inny sprzęt stomijny

Co natomiast kryje się pod określeniem inny sprzęt stomijny, o którym jest mowa w rozporządzeniu? Chodzi o możliwość odebrania w ramach limitu miesięcznego, np. pasty uszczelniającej, kremu ochronnego czy innego środka do pielęgnacji stomii. W takim przypadku pomniejsza to kwotę na same worki stomijne. Przykładowo, pacjent z kolostomią odbiera 1 pastę i 30 gazików z płynem ochronnym, co kosztuje powiedzmy 75 zł (nie podaję konkretnych cen produktów żadnej z firm, tylko dla przykładu, aby zobrazować mechanizm). Wobec tego na worki jednoczęściowe lub system dwuczęściowy (płytka plus worek) pozostaje kwota 225 zł, co oznacza, że w ramach limitu pacjent będzie mógł odebrać mniejszą ilość sprzętu.

Dodatkowe uprawnienia

Dodatkowe uprawnienia dla osób ze stomią pojawiły się od 1 lipca 2018 r., kiedy w życie weszła ustawa o szczególnych rozwiązaniach dla osób ze znacznym stopniem niepełnoprawności (Dz. U. 2018 poz. 932). Daje ona możliwość zwiększenia limitów i nie respektowania okresów refundacji. W takim przypadku lekarz wypisujący zlecenie decyduje o zwiększeniu limitu dla pacjenta, który następnie musi się udać do NFZ, aby potwierdzić uprawnienie z kodem 47ZN.

Rozwiązania te niestety pomijają inne grupy pacjentów, które nie mają statusu osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopniem. Polskie Towarzystwo Stomijne POL-ILKO, które jest najstarszą organizacją pacjentów ze stomią w Polsce od wielu lat stara się o zwiększenie limitów dla wszystkich stomików, bez wzglądu na dodatkowe uwarunkowania. Limity te, biorąc pod uwagę brak waloryzacji od 15 lat, kwestie inflacji powinny być co najmniej o 50% wyższe od obecnych. Przybliżyłoby to nas do średniej ilości 2 worków jednoczęściowych na dobę, co powinno być standardem tak jak w innych krajach.

Procedury refundacji

Dużym problemem dla pacjentów, zwłaszcza tych zależnych, czyli osobach z niepełnosprawnością i z problemami w poruszaniu się, jest kwestia procedur, które obowiązują przy refundacji. Najpierw należy udać się do lekarza, aby wypisał odpowiedni wniosek na wyroby medyczne. Następnie trzeba odwiedzić punkt ewidencyjny NFZ, w którym potwierdzamy wniosek i otrzymujemy kartę zaopatrzenia ważną 1 rok. Dopiero potem możemy udać się do sklepu medycznego zrealizować zlecenie. Później po kolejny wniosek idziemy do lekarza, który może wypisać go na okres od 1 do 3 miesięcy.

Wiele organizacji pacjentów, w tym POL-ILKO od dawna domaga się od Ministerstwa Zdrowia, aby te procedury ułatwić, by były przyjazne dla pacjentów i ich rodzin. Wszak kilkukrotne wyjazdy do lekarza, NFZ czy ostatecznie do sklepu medycznego nie zawsze są możliwe w ciągu jednego dnia. Biorąc pod uwagę osoby spoza dużych miast, gdzie nie ma punktów NFZ lub się je likwiduje, staje się to coraz bardziej obciążające dla rodziny.

Pojawiła się pewna jaskółka, ale zawsze jest coś nie do końca dopracowane. W XXI wieku, gdzie systemy informatyczne i bazy są czymś normalnym, pacjent – zwłaszcza ten korzystający ze stałych zleceń – powinien móc załatwić sprawę refundacji za jednym razem. Dotyczy to nie tylko stomików, ale pacjentów cewnikowanych, pampersowanych, czyli tych, którzy korzystają cyklicznie i najczęściej już do końca życia z tych produktów medycznych. Proponowane rozwiązanie elektronicznego potwierdzania zleceń na ten sprzęt medyczny miało wejść w życie od 1 października 2018 roku Niestety forma wniosku (6 stronic do wypełnienia dla lekarza) i brak sytemu informatycznego nie pozwoliły na skuteczne wprowadzenie tego przepisu.

Dostępny sprzęt stomijny

Dostępny na polskim rynku sprzęt stomijny jest różnorodny i spośród wyrobów firm: B. Braun, Coloplast, Salts, ConvaTec, Dansac, ForLife, Welland możliwy jest wybór produktu odpowiadającemu indywidualnym potrzebom pacjenta.

Strony internetowe:

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. 2011 nr 122 poz. 696 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (Dz. U. 2018 poz. 932)

• Rozporządzenie MZ z dnia 29 maja 2017 w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. 2017 poz. 1061 z późn. zm.).

Karta Praw Osoby ze Stomią

1. Każdy pacjent przed operacją powinien uzyskać informacje, które pozwolą mu podjąć w pełni świadomą decyzję o operacji i dadzą wiedzę o korzyściach wynikających z leczenia oraz zasadniczych aspektach życia ze stomią.

2. Stomia powinna być wytworzona w optymalnym dla pacjenta miejscu, zgodnie z zasadami medycznymi i z uwzględnieniem wszystkiego, co będzie sprzyjało komfortowi chorego. Takie jest podstawowe prawo pacjenta.

3. Pacjent ma prawo do uzyskania wsparcia specjalistów medycznych i specjalistycznej opieki pielęgniarskiej zarówno w czasie pobytu w szpitalu, jak i po powrocie do domu.

4. Osoba ze stomią otrzyma wsparcie i informacje dla rodziny, opiekunów i przyjaciół, które pozwolą podnieść ich zrozumienie sytuacji oraz dostosować się do nowych warunków, tak aby zapewnić zadowalający standard życia ze stomią.

5. Osoba ze stomią ma prawo otrzymać pełną, bezstronną i obiektywną informację dotyczącą sprzętu stomijnego oraz zasad i sposobów zaopatrzenia w ten sprzęt.

6. Osoba ze stomią ma prawo wyboru oraz prawo do nieograniczonego dostępu do sprzętu stomijnego.

7. Osoba ze stomią ma prawo do informacji o krajowym towarzystwie stomijnym oraz do uzyskania wsparcia ze strony takiego towarzystwa.

8. Osoba ze stomią ma prawo do ochrony przed wszelkimi formami dyskryminacji.

9. Osoba ze stomią otrzyma zapewnienie, że informacje dotyczące jej operacji wyłonienia stomii będą traktowane z dyskrecją i poufnie w celu zachowania prywatności; żadne informacje na temat stanu zdrowia nie będą udostępniane podmiotom zaangażowanym w produkcję, sprzedaż lub dystrybucję sprzętu stomijnego lub pokrewnych produktów; bez wyraźnej zgody osoby ze stomią dane takie nie będą udostępnione nikomu, kto mógłby odnieść korzyść, bezpośrednio lub pośrednio, z powodu powiązań z komercyjnym rynkiem sprzętu stomijnego.

Źródło: Komitet Organizacyjny IOA (Światowe Stowarzyszenie Stomijne), 1993, poprawiona przez Radę Światową w 2004 i 2007 z późn. zm.)

GPO 6/2018

Autor tekstu:

Andrzej Piwowarski

» powrót