Jak przejść przez terapię

2019-08-30

czyli zdrowy styl życia

Teresa Kankiewicz jest emerytowaną pielęgniarką i pedagogiem. Ma za sobą 32-letni staż pracy na oddziałach onkologicznych. Wychowała rzesze pielęgniarek, przekazując im swoją wiedzę i doświadczenie zdobyte w wieloletnich kontaktach z pacjentami, ich bliskimi i lekarzami.

Życiem rządzi pewna zabawna zasada - jeśli godzisz się tylko na najlepsze, bardzo często to dostajesz.

Somerset Maugham

Budząc się rano warto sobie uświadomić, że masz przed sobą kolejne, nowe 24 godziny życia do swojej dyspozycji, a co z nimi zrobisz, zależy od ciebie. Masz wybór. Zanim otworzysz oczy możesz postanowić, że dzisiaj będziesz szczęśliwa, że podejmiesz nowe działania w tworzeniu radosnej strony twojego życia lub też będziesz wierzyć w zły los. Dokonaj dobrego wyboru i nie marnuj choćby jednego, najbardziej „nieważnego” dnia, od zaraz podejmij działania na rzecz swojego zdrowia. Warto zauważyć, że zdrowiu zawsze towarzyszy poczucie radości życia i świadomość, że stan ten, to co coś więcej niż brak choroby. Istotą zdrowia jest postrzeganie siebie jako całość, czyli spójnego działania umysłu, ciała i ducha. Dlatego najlepszą ochroną przed nowotworem jest zmiana nastawienia do życia i odkrycie, jak wiele można zdziałać samemu na rzecz swojego zdrowia.

Światowa Organizacja Zdrowia od lat podkreśla, że jednym z najważniejszych czynników warunkującym zarówno stan zdrowia jednostki, jak i populacji jest styl naszego życia, czyli zbiór zachowań i postaw zdrowotnych będących elementem codziennego życia. Składają się na niego takie elementy jak aktywność fizyczna, odżywianie, radzenie sobie ze stresem, stosowanie używek, zachowania seksualne.

W 2007 r. Światowy Fundusz Badań nad Rakiem opublikował Raport, w którym podkreśla, że metody kładące nacisk na wzmocnienie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu, takie jak dieta i ćwiczenia fizyczne, zapobiegają jednocześnie nowotworom i znacznie przyczyniają się do ich wyleczenia.

Można więc zadać sobie pytanie: w jaki sposób mogę sobie pomóc?

W 1981 r. neurobiolog David Felten i jego zespół naukowców odkryli istnienie połączenia między ciałem a umysłem, most łączący system immunologiczny i centralny system nerwowy, który jest pod kontrolą mózgu. Oznacza to, że mózg w pełni komunikuje się z komórkami systemu immunologicznego. Neuroimmunologia udowodniła, iż wszystkie przeżyte przez nas emocje zostają nie tylko „w głowie”, ale wpływają na większość reakcji fizjologicznych naszego organizmu. Jeśli coś nas martwi lub denerwuje, nasz system immunologiczny przestaje on dobrze funkcjonować. Gdy jesteśmy szczęśliwi i radośni, gdy cieszymy się życiem, wzmacniamy nasz system odpornościowy.

Dlatego ważne jest poznanie samego siebie, zrozumienie wszystkich podstawowych zasad funkcjonowania ciała i umysłu w takim stopniu, aby móc oceniać stan swojego zdrowia i prawidłowo interpretować różne dolegliwości. Posługując się tą wiedzą można wtedy uprawiać strategię zdrowego stylu życia, planować i realizować działania wspomagające zdrowie.

Warto zacząć poznawanie siebie od przyjrzenia się swoim nawykom. Nawyk – w psychologii określany jest jako zautomatyzowana czynność (sposób zachowania, reagowania), którą nabywa się w wyniku ćwiczenia (głównie przez powtarzanie). Inaczej mówiąc to rutynowe, pozbawione refleksji działanie. Myślimy często także rutynowo. Nawyki niszczą nasze zdrowie, nasze marzenia. Jedyną rzeczą, która jest w stanie zmienić nawyk, jest silna motywacja. Stephena R. Covey w swojej książce „7 Nawyków Skutecznego Działania” obrazuje to tak: Siej myśl – zbieraj działanie, siej działanie – zbieraj nawyk, siej nawyk – zbieraj charakter, siej charakter – zbieraj los.

Ćwiczenie: Wprowadź przynajmniej jeden nowy nawyk do swojego życia np. codzienny 30 minutowy spacer. Dzięki temu nastąpi złamie rutynowego schematu funkcjonowania. Jedno nowe przyzwyczajenie zrobi miejsce dla innych. Z czasem, każda często powtarzana myśl, zachowanie bądź uczucie staje się automatycznym, nieświadomym nawykiem.

Nasza rzeczywistość w głównej mierze jest ukształtowana przez przekonania, które są przechowywane w umyśle i podświadomości. Przekonania działają jak oprogramowanie określające zachowanie człowieka wobec otaczającego go świata. To kim jest dany człowiek i jakie ma relacje ze światem, jest kontrolowane przez jego przekonania. W celu zmiany siebie i własnego życia, należy zmienić własne przekonania dotyczące samooceny, swoich możliwości, swoich marzeń…np. przekonanie: nie dam rady, do niczego się nie nadaję– zamieniamy na: poradzę sobie w każdej sytuacji, jestem otwarta na korzystne zmiany. Należy rozpocząć myśleć: chcę, mogę, potrafię.

Następny element do zmiany swojego życia to zmiana własnych myśli. Warto zwrócić uwagę czy są budujące, dające nadzieję czy też są depresyjne, ograniczające, odbierające siłę. Myśli mają ogromny wpływ na nasze emocje. Myśli depresyjne obniżają nasze dobre samopoczucie i tym samym osłabiają układ odpornościowy. Myśli optymistyczne dają chęć do działania, po prostu chce się żyć. Już Marek Aureliusz niespełna dwa tysiące lata temu mawiał: Nasze życie jest tym, czym czynią go nasze myśli. Pierwszym krokiem do zmiany sposobu myślenia, a co za tym idzie – naszych emocji i interpretacji zdarzeń, są afirmacje (pozytywne stwierdzenia, myśli). Afirmacje pomagają zbudować wiarę w siebie i swoje możliwości.

Ćwiczenie: Za każdym razem, gdy złapiesz się na tym, że obwiniasz, usprawiedliwiasz się lub narzekasz, przesuń palcem wskazującym po gardle, aby przypomnieć sobie, że podrzynasz sobie własne zdrowie. Choć ten gest może wydawać się prymitywny, nie jest on bardziej prymitywny niż to, co sobie robisz, a ostatecznie przyczyni się do osłabienia szkodliwych nawyków myślenia, bo sposób myślenia to też nawyk.

Ćwiczenie: Inną metodą pozbywania się negatywnych myśli jest stosowanie gumki recepturki, którą nakładamy na nadgarstek i kiedy uświadomimy sobie negatywną, dołującą myśl to natychmiast strzelamy gumką w swoją rękę. Po paru strzałach już nie dopuścisz tej myśli do swego umysłu.

Jedną z najskuteczniejszych metod walki ze stresem i leczeniem nerwic jest relaksacja. Naturalną relaksację może wykonywać każdy. Polega ona na rozluźnieniu ciała, zamknięciu oczu i skupieniu sie na oddechu (wdech – wydech). Najłatwiej wykonywać ją w pozycji leżącej. Relaksacja może być bardzo pomocna w rozwoju kreatywności i bardziej twórczego podejścia do życia, ale przede wszystkim przyczynia się do równowagi ciała, umysłu, ducha. Praktykowanie relaksacji uczy wyciszenia umysłu, koncentracji oraz odczuwania swojego wnętrza. Poprzez koncentrację nabywa się umiejętność odczuwania własnego ciała i jego potrzeb. Świadomy kontakt z własnym ciałem powoduje zrozumienie samego siebie, wyciszenie i spokój wewnętrzny, a także przeciwdziała negatywnym wpływom zmian otoczenia na nastrój i stan umysłu.

Niezastąpione w umacnianiu zdrowia i poczucia szczęścia są metody neurolingwistyczne (NLP). Jedną z tych metod jest wizualizacja, która polega na uzyskaniu stanu wzmożonego wytwarzania wyobrażeń wytwórczych. Wyobraźnia jest ważniejsza niż wszelka wiedza, ponieważ to w niej wszystko ma swój początek. Wyobraźnia może wykreować przyszłość (wizje Leonarda Da Vinci czy też książki Juliusza Verne). Kiedyś Albert Einstein zauważył że: Gdyby Pan Bóg chciał, żeby ludzie byli ograniczeni, nie dałby im wyobraźni, a zdaniem dr Roberta Assagiolego, twórcy psychosyntezy, wyobraźnia jest jedną z najważniejszych, samorzutnie aktywnych funkcji ludzkiej psychiki zarówno na poziomie świadomym, jak i podświadomym. Ta funkcja, ze względu na swoją wielką siłę, powinna być spożytkowana przez człowieka. Obecne badania naukowe pokazują, iż nasz mózg nie odróżnia obrazów widzianych od wyobrażeniowych, obydwa traktuje jak rzeczywiste.

Następna metoda pomagająca integrować nasze ciało, umysł i ducha to medytacja, którą może wykonywać każdy. Potrzeba do niej ciszy, odpowiedniej postawy, zamkniętych oczu (otwarte bardzo rozpraszają umysł), skupienia umysłu na oddechu lub mantrze powtarzanej w myślach (może być to modlitwa). Przeprowadzono już wiele badań dotyczących skuteczności medytacji dla zdrowia człowieka i potwierdzono następujące korzyści:

• Pozwala pokonać stres (University of Massachusetts Medical School, 2003)
• Zwiększa kreatywność (ScienceDaily, 2010)
• Pielęgnuje zdrowe nawyki, które prowadzą do utraty masy ciała (Journal Emotion, 2007)
• Poprawia trawienie i obniża ciśnienie krwi (Harvard Medical School)
• Zmniejsza ryzyko zawału serca (The Stroke Journal, 2009)
• Pomaga przezwyciężyć lęk, depresję, złość i niepewność (Psychosomatic Medicine, 2009)
• Zmniejsza odczuwanie bólu i poprawia percepcję zmysłową (Wake Forest University School of Medicine,2010)
• Zwiększa koncentrację i uwagę (University of Wisconsin-Madison, 2007)

Kolejną dobroczynną metodą na umocnienie zdrowia jest śmiech. Śmiech to forma masażu dla naszych organów wewnętrznych oraz bodziec stymulujący organy trawienne. Podczas śmiechu pracuje dużo więcej mięśni, niż możemy sobie wyobrazić. Śmiech działa przeciwbólowo. Śmiejąc się oddychamy szczególnie głęboko i tym samym zwiększamy ilość tlenu dostarczanego do płuc. Podczas śmiechu mózg wytwarza endorfiny i serotoninę zwane hormonami szczęścia.

Istnieje wiele sposobów zasygnalizowania naszemu ciału, że jest ważne, kochane i szanowane, a także przekonania go, by poczuło swoje pragnienie życia. Najlepiej jest zapewnić mu to, do czego zostało stworzone: ruch i aktywność fizyczną.Ważne jest, aby na czas aktywności fizycznej wyłączyć w umyśle przypadkowe myśli i wszelkie rozważania nie związane z tym, co aktualnie robimy. Należy skupić się na chwili tu i teraz i śledzić uważnie doznania w naszym ciele. Podążanie za rytmem swojego oddechui obserwowanie go pomaga koncentracji na płynących odczuciach ciała. Drugi ważny element to odprężenie i komfortpodczas wykonywania ćwiczenia. Jedną z wielu form ruchu może być spacer, Nordic Walking czy też ćwiczenia izometryczne, które polegają na silnym napinaniu mięśni przy nie zmienieniu jego długości.

Ćwiczenie: Siedząc na krześle dociskasz silnie stopy do podłogi i koncentrujesz się na tym, by jak najmocniej napiąć mięśnie, które „pomogą zrobić dziurę w podłodze”. Dobrze jest w przerwach między seriami rozciągnąć trenowany mięsień. Skurcze powinny trwać od 10 do 30 sekund i należy je robić na wydechu. Do ćwiczeń można użyć przedmiotów codziennego użytku jak np. ręcznik, kij czy krzesło. Siedząc na krześle zaprzyj dłonie o kolana i napinaj wszystkie mięśnie zaangażowane w dociskanie kolan, następnie dłonie zewrzyj razem (palcami zaciśniętymi w „haczyki”) na wysokości mostka i silnie napinaj mięśnie jakbyś chciał je rozłączyć.

Ćwiczenia izometryczne pobudzają mięśnie mimo braku lub niewielkiego ruchu. Im bardziej prędkość wykonywanego ruchu mięśnia dąży do zera, tym bardziej wzrasta jego zaangażowanie siłowe.

Istotną rolę w utrzymaniu zdrowia czy też powrotu do zdrowia odgrywa pożywienie z dużą ilością antyoksydantów/przeciwutleniaczy.W głównej mierze przeciwutleniacze to naturalne substancje roślinne, które wspierają naturalne mechanizmy obronne komórek człowieka, ale przeciwutleniaczami mogą być także jony metali: manganu, cynku, selenu i kwasy tłuszczowe Omega 3. Do tej grupy należy także zielona herbata (ekstrakt herbaty), miłorząb japoński, olej lniany (zalecany w diecie dr Budwig) oraz przyprawy np.: kurkuma, pieprz, papryczki chili. Substancje antykancerogenne zawierają rośliny: cebulowe, wszystkie gatunki kapusty, pomidory, owoce strączkowe i cytrusowe, żółte, zielone i czerwone owoce i warzywa (morele, ciemne winogrona, brokuły, pomidory, marchew).

Duży wpływ na nasze samopoczucie mają otaczające nas kolory. Są wszędzie, uspokajają, drażnią, nęcą, lub odpychają. Działają nie tylko na psychikę, działają także na ciało. Oddziaływaniem tym interesował się K.G. Jung, który wyruszył w podróż na Wschód, aby bliżej poznać powiązania koloru z funkcjonowaniem ciała. Prowadzone badania nad fizjologią organizmu ludzkiego pokazały, że wiele naszych cech i funkcji – wzrost, sen, ciepłota ciała, tempo trawienia – jest uzależnionych od przysadki mózgowej, a jest to gruczoł bardzo wrażliwy na światło. Pod wpływem światła mózg wytwarza hormony szczęścia.

Inne elementy naszego codziennego życia mające wpływ na układ odpornościowy to temperatura otoczenia i sen. Nasz system immunologiczny szczególnie lubi chłód, a temperatura powietrza w pokoju, w którym śpimy powinna wynosić 16 - 17 C. Należy spać 6 - 8 godzin + drzemka. Dobry sen rozjaśnia myśli, daje odpoczynek mięśniom, obniża ciśnienie, regeneruje system wydzielania hormonalnego, podnosi odporność, dobrze wpływa na system nerwowy.

Kiedy nauczymy się już dbać o siebie to pora na zadanie sobie pytań, które pomogą nam w poszukiwania sensu i spełnienia w życiu, przejawianiu nadziei i godzeniu się z niejednoznacznością i niepewnością życia:

1. Co nadaje sens twojemu życiu?
2. Kim naprawdę jesteś?
3. Czy masz poczucie celu życia?
4. Dlaczego pragniesz wyzdrowieć?
5. Jak silna jest twoja nadzieja na wyzdrowienie?
6. Czy czujesz się odpowiedzialny za stan swojego zdrowia?
7. Czy masz motywacje do powrotu do zdrowia?
8. Czy potrafisz wprowadzić zmiany w swoim życiu, aby utrzymać zdrowie?
9. Czy wierzysz w Boga lub inną siłę wyższą?
10. Czy sądzisz, że modlitwa ma siłę sprawczą?
11. Z jak odpowiedzią spotykają się twoje modlitwy?
12. Czy kiedykolwiek spróbowałaś opróżnić umysł z wszystkich myśli, by przekonać się, co to za doświadczenie?

Szukając metod poprawiających lub umacniających zdrowie należy nie zapominać o ogromniej roli, jaką spełnia nasza rodzina i przyjaciele.Często wspólne bycie ze sobą lub rozmowa z najbliższymi może pomóc poczuć się lepiej, ponieważ to oni mogą wesprzeć w sposób, w który inni nie mogą. Bardzo ważna jest obecność najbliższych w trakcie terapii jak również później.

Kończąc rozważania o możliwościach i metodach zmiany swojego stylu życia poddaję pod przemyślenie sentencję Henrego Forda:

Jeśli myślisz, że potrafisz lub nie potrafisz czegoś zrobić, to w obu przypadkach masz rację

Polecam do przeczytania książki:

• dr Jacek Roik Choroby cywilizacyjne
• dr T. Dethlewson, dr R. Dahen Poprzez chorobę do samopoznania, Choroba twoim przyjacielem
• dr D.R.Hawkin Siła czy Moc. Anatomia Świadomości
• Michał Tombak Uleczyć Nieuleczalne, Droga do zdrowia
• dr D. Serven- Schreiber Antyrak, Nowy Styl Życia

Teresa Kankiewicz

GPO 9/2014

» powrót