Jak chronić skórę pacjenta onkologicznego
2019-11-07
Dr n. med. Joanna Czuwara, specjalista dermatolog, dermatopatolog z Katedry i Kliniki Dermatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wyjaśnia, jak chronić skórę podczas terapii onkologicznej oraz dlaczego tak ważna jest jej odpowiednia pielęgnacja.
Pacjent z chorobą nowotworową poza wycięciem masy guza, często otrzymuje ogólne leczenie uzupełniające, które obejmuje chemioterapię, radioterapię lub terapię onkologiczną ukierunkowaną molekularnie. Każda z terapii działa nie tylko na komórki nowotworowe, ale także na komórki szybko dzielące się, w tym tkanki skórnej. To główny powód, dla którego działania niepożądane tych terapii dotyczą między innymi skóry, jamy ustnej, włosów i paznokci.
W przypadku skóry, która jest największym narządem regularnie dzielących się komórek, zaburzenie jej funkcjonowania w wyniku terapii onkologicznej istotnie przekłada się na jej nieprawidłowe funkcjonowanie. Skóra gorzej regeneruje się, łatwo staje się sucha i bardziej wrażliwa na działanie różnorodnych czynników zewnętrznych tj. słońca, mrozu, detergentów, urazów, kontaktu z kurzem, a więc czynników, na które narażona jest praktycznie każdego dnia. Skóra podczas terapii onkologicznej bardzo szybko może stać się skórą chorą i przysporzyć dotkliwych dolegliwości, takich jak świąd, ból, pieczenie czy zaczerwienie. Inaczej mówiąc, skóra u pacjenta leczonego onkologicznie od pierwszego dnia terapii wymaga odpowiedniego traktowania i zadbania o jej prawidłowe funkcjonowanie poprzez stosowanie odpowiednich preparatów pielęgnacyjnych do mycia i nawilżania.
W przypadku zaniedbania takich najprostszych czynności łatwo o różnorodne powikłania skórne, które zaburzają ciągłość terapii onkologicznej.
Skóra napromieniania zostaje uszkodzona, sucha, może w widoczny sposób się złuszczać, a nawet mogą pojawiać się na niej wilgotne sączenia z domieszką krwi. Pacjent podczas napromieniania staje się podatny na różnorodne infekcje bakteryjne skóry, a ich powstanie wstrzymuje radioterapię, do czasu ich ustąpienia, co zaburza kontunuowanie terapii onkologicznej. W przypadku skóry poddawanej radioterapii, ważne jest, aby skóra była odpowiednio przygotowana do zabiegu. Kolejne cykle coraz bardziej uszkadzają skórę, pacjent woli jej nie dotykać i nie drażnić. Często błędne przekonanie, że skóra ma być sucha przed napromienianiem powoduje, że pacjent unika kontaktu z wodą i przestaje się myć, a wtedy bardzo łatwo o infekcje bakteryjne na podłożu uszkodzonej i niemytej skóry. Okazuje się, że najczęstsze powikłania skórne radioterapii, chemioterapii lub terapii celowanej molekularnie wynikają z nieprawidłowej pielęgnacji skóry lub jej braku.
Skóra podczas terapii onkologicznej do prawidłowego funkcjonowania i zabezpieczenia przed nieprawidłową florą bakteryjną wymaga odpowiedniego nawilżenia, lub natłuszczenia w przypadku jej przesuszenia, tak aby:
• odbudować jej płaszcz lipidowy,
• zapewnić zewnętrzną szczelność i odporność,
• odzyskać prawidłowe nawilżenie,
• zapewnić jej prawidłowy skład flory bakteryjnej tzw. mikrobiom (co jest odkryciem ostatnich lat).
Mikrobiom to naturalny dla ludzkiej skóry zbiór bakterii, które chronią ją przed wtargnięciem innych, szkodliwych dla niej szczepów, wywołujących na niej zakażenia. Co więcej, jak wykazały badania naukowe i kliniczne wykonywane na pacjentach, utrzymanie prawidłowego mikrobiomu na powierzchni skóry, przekłada się na regulację procesów zapalnych w skórze. A więc najnowsze preparaty pielęgnacyjne nie tylko nawilżają, natłuszczają i wygładzają skórę, ale także regulują w niej procesy zapalne. Takie preparaty wykorzystuje się w regularnej, z najlepszymi efektami leczniczymi w długotrwałej pielęgnacji przewlekłych chorób skóry, takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy różne odmiany wyprysków, często nazywanych egzemami. Właśnie takie preparaty są wskazane w pielęgnacji skóry pacjenta podczas terapii onkologicznej, ponieważ jego skóra staje się „chora” i ułomna na dłuższy czas z powodu gorszej regeneracji.
Z myślą o takiej chorej i ułomnej skórze powstały specjalistyczne preparaty, które zawierają:
• związki lipidowe odbudowujące naturalny płaszcz tłuszczowy skóry,
• substancje łagodzące podrażnienia,
• składniki przyspieszające regenerację,
• drobne fragmenty bakterii, które modyfikują i regulują procesy zapalne w skórze.
Obecna specjalistyczna pielęgnacja dermatologiczna wykazuje znacznie większy efekt niż tylko efekt dobrej tolerancji podyktowany zasadą „nie drażnij”. Współczesna dermatologia sięga po preparaty gojące, regenerujące i oddziałujące na procesy zapalne w skórze, które często generuje ogólna terapia onkologiczna czy napromienianie.
Takim przykładem nowoczesnego preparatu pielęgnacyjnego jest I-modulia zawarta w preparacie Xeracalm® zarówno do mycia skóry, jak i jej nawilżania. I-modulia jest ekstraktem fragmentów bakterii o nazwie Aquaphilus dolomiae zamieszkujących gorące źródła termalne. Ich nałożenie na skórę modyfikuje i normalizuje zaburzone procesy zapalne oraz sprzyja odtwarzaniu prawidłowej flory bakteryjnej na skórze, niezbędnej do jej prawidłowego funkcjonowania.
Dodatkowo wyciąg ze wspomnianej bakterii zawieszony jest w oleistym wyciągu zawierającym związki natłuszczające i regenerujące skórę oraz wodę termalną z unikalnych skalnych wód termalnych z Avene we Francji o znaczącym wpływie łagodzącym na podrażnioną skórę. Niepowtarzalny skład mineralny wody termalnej z Avene, zdecydował o tym, że w tej miejscowości z bardzo dobrym efektem leczy się przewlekłe i wymagające pielęgnacji dermatozy skórne, do których należy atopowe zapalenie skóry.
Codzienna pielęgnacja skóry Xeracalmem® przywraca fizjologiczny dobrostan skórze chorej z powodu atopowego zapaleniu oraz uszkodzonej podczas terapii onkologicznej.
GPO 1/2018
Autor tekstu:
