Malarstwo jako narzędzie poprawiania jakości życia

   Onkoprzestrzeń Kreatywna – półtoraroczny projekt realizowany jest dzięki funduszom FIO przez założoną przeze mnie i moją żonę Marię Poszwińską Fundację Twórczość i Dokumentacja we współpracy z Koalicją Organizacji Pacjentów Onkologicznych. Idea tego projektu wspierającego psychicznie ludzi dotkniętych chorobą onkologiczną jest konsekwencją osobistych doświadczeń Marii i wniosku, że najważniejsze, co może zrobić człowiek dotknięty chorobą to zadbać o dobrą kondycję psychiczną, do której uzyskania niezbędna jest własna nacechowana dobrą energią kreatywna aktywność pacjenta, dostosowana do aktualnych i indywidualnych możliwości na każdym etapie choroby, obniżająca poziomu stresu i poprawiająca samopoczucie. Zadbanie o psychiczny dobrostan jest warunkiem koniecznym do wzmocnienia wewnętrznej siły regulacyjnej organizmu, którą chcemy uruchomić dla uporania się z chorobą. Taka stymulująca aktywność może być bardzo różnorodna, bowiem wynika z indywidualnych potrzeb, zainteresowań i możliwości danej osoby. Szczególną formą takiej aktywności są wszelkie hobbystyczne, bezinteresowne pasje realizowane dla samej frajdy ich kultywowania, zajęcia których nie traktujemy jak pracy przynoszącej sukces zawodowy czy ekonomiczny, zajęcia porównywalne do zabawy, praktykowanie dla samej przyjemności i samorealizacji.

 

   Wierząc w dobroczynny skutek twórczej aktywności zaproponowaliśmy w ramach naszego projektu skierowanego do ludzi dotkniętych chorobą szereg aktywizujących spotkań, które można było wybrać wg indywidualnych zainteresowań. Wśród przeprowadzonych rożnych terapeutycznych i artystycznych warsztatów pierwszym był warsztat malarstwa i rysunku skierowany nie tylko do osób, które już wcześniej odkryły w sobie potrzebę takiej formy zajęć i ekspresji, a głównie do takich, które ołówek czy pędzel ostatni raz miały w szkole podstawowej. Osobiście się przyznam, że mam do zajęć z takimi początkującymi „świeżymi” adeptami, jako pedagog z blisko 40-letnią praktyką szczególne upodobanie, dlatego że natychmiast widać rezultaty. Tacy początkujący i ufni „uczniowie”, nie obciążeni naleciałościami i manierami, po prostu chłoną jak bibuła nowe dla siebie zagadnienia. I w sposób zaskakujący – nawet nauczyciela – odpowiadają swoimi wypowiedziami plastycznymi na jego propozycje.

 

   I właśnie takie pozytywne zaskoczenia towarzyszyły mi w Sierakowie, gdy wprowadzałem uczestników na warsztat malarski Onkoprzestrzeni Kreatywnej. Wszyscy z dużym zapałem zaakceptowali zaproponowaną przeze mnie ekspresową ścieżkę rozwojową. Zapał i zauważalna przyjemność towarzysząca malowaniu dała na tyle zaskakująco dobry rezultat, że zaledwie trzydniowy warsztat zaowocował szeregiem obrazów na tyle przekonujących, że udało się z nich stworzyć ekspozycyjną kolekcję. Zestaw wybranych prac stał się wędrującą wystawą, która w październiku już ósmy raz będzie prezentowana. Tym razem na XV Forum Rynku Zdrowia w Warszawie.

 

   Wcześniej prace wystawiliśmy na dwóch pokazach w miejscu pleneru w Ośrodku Kama w Sierakowie, potem eksponowaliśmy je w Zamku Opalińskich w Sierakowie, następnie w Centrum Onkologii na Ursynowie i w Galerii POA Nowolipki w Warszawie. Obrazy towarzyszyły zorganizowanym przez nas i Warszawską Szkołę Filmową Pierwszym Warszawskim Spotkaniom Onkoprzestrzeni Filmowej w kinie Elektronik. Od sierpnia 2019 prace dekorują szpitale onkologiczne Magodent Grupy Luxmed.

 

   Na zestaw eksponowanych obrazów realizowanych techniką akrylową na formatach B1, B2, B3 składają się głównie kompozycje o zróżnicowanych motywach abstrakcyjnych oraz inspirowanych otaczającą nas na plenerze przyrodą. Zasygnalizowane jest też zadanie rysunkowe o charakterze studyjno-poznawczym. W repertuarze moich warsztatowych propozycji obok zadań o autoekspresyjnej wymowie bardzo istotna była praca z poszerzaniem wrażliwości percepcyjnej oraz kreacyjnej.

 

   Nie jestem profesjonalnym arteterapeutą, ale wiem, że w tej technice terapeutycznej dominuje forma nieskrępowanej ekspresji, gdzie aspekt edukacyjny jest drugorzędny. W przypadku moich warsztatów przywiązywałem wagę do konsekwencji rozwojowych. Nie wykluczam, że przekonanie to wypływa z mojej 40 letniej rutyny pedagogicznej. Ale też z drugiej strony osobiście przychylam się do opinii, że aspekty dydaktyczno- -rozwojowe praktyki artystycznej niosą niebagatelny ładunek terapeutyczny. Element autoekspresji, zasadniczo główny w artystycznej wypowiedzi, pozostawia pole dla wielu innych dobroczynnych funkcji, jakie spełnia kreatywność w dziedzinie plastyki.

 

   Warsztaty rozpoczęły się wykładem i prezentacją otwierającą umysły i oczy na podstawowe aspekty twórczości malarskiej. Mogę przypuszczać, że ten wstęp okazał się korzystny dla finalnych efektów. Chciałbym tu zrobić dygresję. Kiedyś się łudziłem, że wystarczy podać instrukcję, by poinstruowani adepci osiągali doskonałe efekty. Po latach doświadczeń pedagogicznych stwierdzam, że kursanci mając podaną procedurę potrafią z niej skorzystać i w pełni zrozumieć dopiero po włączeniu własnego doświadczenia. Pełne zrozumienie niejednego zagadnienia pozornie przyswojonego na pierwszej lekcji może przyjść dopiero po wielu latach samodzielnej praktyki. Sam tego doświadczyłem.

 

   W aspekcie psychoterapeutycznym warto wykorzystać doświadczenie płynące z aktywności artystycznej do przeanalizowania spójności swojej wewnętrznej konstrukcji, swoich potrzeb, oczekiwań ideałów, najistotniejszych treści z formą, czyli ze sposobem życia. Potraktowanie swojego życia jako najważniejszego dzieła sztuki, spełniającego artystyczne kryteria harmonii, spójności, jedności kompozycyjnej może poprawić również jakość i satysfakcję z życia i w konsekwencji może też nasze zdrowie.