Seniorzy też mają prawo do najefektywniejszego leczenia

2021-03-24

Wraz ze starzejącym się społeczeństwem coraz powszechniejszym problemem stają się schorzenia wieku senioralnego, tj. przewlekła białaczka limfocytowa (PBL)

Zgodnie z danymi Urzędów Statystycznych w Polsce z roku na rok przybywa osób powyżej 65 roku życia. Szacuje się, że w województwie mazowieckim udział osób 65+ w ogólnej liczbie ludności od 2019 do 2040 roku wzrośnie z 18,1% do 25%[1]. W województwie śląskim udział osób w wieku 65+ w ogólnej liczbie ludności wzrósł od 2010 r. do 2019 r. o 5%[2], natomiast w województwie lubelskim w tym samym czasie liczba seniorów w wieku 65-69 lat wzrosła aż o ponad 60%![3]

Wraz ze starzejącym się społeczeństwem coraz powszechniejszym problemem będą również schorzenia wieku senioralnego, tj. przewlekła białaczka limfocytowa (PBL)

Przewlekła białaczka limfocytowa jest najczęstszym rodzajem białaczki wśród dorosłych, odpowiada za 25-30% wszystkich zachorowań[4]

Eksperci i organizacje pacjentów apelują o jak najwcześniejsze wykorzystanie na ścieżce terapeutycznej najnowszych i najskuteczniejszych opcji w leczeniu chorych na przewlekłą białaczkę limfocytową

Nowoczesne terapie celowane są wolne od chemioterapii i ograniczone w czasie do jednego roku, co ogranicza działania niepożądane oraz pozwala na powrót do życia wolnego od leczenia

 

Przewlekła białaczka limfocytowa jest chorobą osób starszych. Mediana wieku pacjentów w Polsce wynosi obecnie 70 lat.[5]Jesień życia większości z nas kojarzy się z chorobami, stąd schorzenia wieku senioralnego nie budzą takiego zainteresowania społecznego, jak te występujące u osób młodszych. Należy jednak pamiętać o dwóch bardzo ważnych kwestiach. Osoby starsze mają takie same prawo do możliwie najlepszego i najefektywniejszego leczenia, jak osoby w każdym innym wieku. Po drugie, seniorów z roku na rok przybywa. Wydaje się, że trendu starzejącego się społeczeństwa nie jesteśmy już w stanie zahamować. Porównując liczbę mieszkańców powyżej 65 r.ż. w województwie mazowieckim w roku 2000 i 2019 widzimy znaczącą różnicę. W latach 2000–2019 liczba osób w wieku 65 lat i więcej w województwie mazowieckim zwiększyła się z 710,0 tys. do 983,7 co jest wzrostem aż o 38,5%[6]. Analogicznie sytuacja wygląda w województwie lubelskim, gdzie w 2010 r. żyło 125 685 osób w wieku 60-64 lata, natomiast już 9 lat później – 150 749. Seniorów w wieku 65-69 lat w 2010 r. było 81 680, natomiast w 2019 r. – 133 686 os.[7] W drugim przypadku to wzrost aż o ponad 60%!

Choroby wieku senioralnego, do których należy między innymi przewlekła białaczka limfocytowa, będą coraz częstsze ze względu na fakt powiększającej się grupy seniorów w naszym społeczeństwie. Leczenie ich musi być nakierowane nie tylko na przedłużenie życia chorego, ale także na jego powrót do normalnego funkcjonowania. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu osoba po 65. r.ż wycofywała się z życia zawodowego, społecznego. Teraz często są to osoby pełne pasji, energii, które mogą jeszcze wiele zrobić na różnych polach. Musimy dać im możliwość korzystania z najnowszych osiągnięć medycznych, aby podnieść jakość ich życia –mówi Aleksandra Rudnicka, rzecznik Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych. 

 

Sytuacja chorych na PBL – oczekiwania vs. rzeczywistość

Przewlekła białaczka limfocytowa jest najczęstszym rodzajem białaczki wśród dorosłych, odpowiada za 25-30% wszystkich zachorowań[8]. Dotyka najczęściej seniorów po 75. roku życia, u których współistnieją już choroby serca, neurologiczne, układu oddechowego i wiele innych. W tym momencie PBL jest chorobą nieuleczalną, ale ogromny postęp w leczeniu sprawił, że pacjenci mogą mieć szansę na przedłużenie życia w dobrej kondycji. Ostatnie lata to przełom w terapiach hematoonkologicznych. Terapie celowane, zaprogramowane na przywrócenie naturalnego procesu śmierci komórki nowotworowej, są dużo lepiej tolerowane przez pacjentów, gdyż są wolne od działań ubocznych chemioterapii, a przede wszystkim dużo skuteczniejsze. Terapia celowana jest jedyną szansą na skuteczne wydłużenie czasu przeżycia dla pacjentów z niekorzystnymi mutacjami genetycznymi komórek białaczkowych, które czynią je opornymi na immunochemioterapię. Stosowanie leków celowanych jest dla pacjenta dużo łatwiejsze i bezpieczniejsze, są to najczęściej leki doustne, ponadto stosowanie niektórych terapii jest ograniczone w czasie, pacjent po 12 miesiącach jest wolny od konieczności kontynuacji leczenia, w tym od związanych z leczeniem działań niepożądanych, a  badania potwierdziły, że po 2 latach od zakończenia takiej terapii w I linii prawie 90% chorych nie wymagało dalszego leczenia. Niestety taki schemat terapeutyczny jest poza zasięgiem polskiego pacjenta. W tym momencie wszyscy pacjenci, u których rozpoznano PBL poddawani są w pierwszej kolejności immunochemioterapii, która jest mniej skuteczna i obciążona większym ryzykiem powikłań, zwłaszcza dla pacjentów ze współistniejącymi chorobami serca, układu oddechowego czy neurologicznymi. Co więcej, po dwóch latach od zakończenia leczenia immunochemioterapią u prawie 40% pacjentów następuje progresja choroby – mówi dr. n med. Katarzyna Budziszewska, kierownik Oddziału Diagnostyki Hematologicznej Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie, konsultant wojewódzki w dziedzinie hematologii.

 

Europejskie zalecenia

O potrzebie wykorzystanie terapii celowanych u pacjentów chorujących na przewlekłą białaczkę limfocytową już w pierwszej linii leczenia mówią również najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej (ESMO), które każdego roku publikuje zalecenia będące wskazówką jak najlepiej i najskuteczniej leczyć chorych onkologicznie. Badania pokazują, że terapie celowane są bezpieczniejszą opcją dla chorych niż stosowana obecnie immunochemioterapia. Nie obniżają odporności tak jak immunochemioterapia działająca ogólnoustrojowo, zmniejszają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, a przede wszystkim znacząco wydłużają pacjentowi czas do nawrotu choroby – dodaje ekspert.

Leki powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów. Jeśli medycyna dysponuje już możliwościami pozwalającymi podnieść skuteczność terapii, nie tylko wydłużyć czas do progresji ale i podnieść jakość życia chorego, to musimy z tego korzystać - dodaje Aleksandra Rudnicka, rzecznik Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.