#WczesneWykrycieToŻycie – jesienna odsłona
2019-11-12
Zbliżamy się do końca Ogólnopolskiej Kampanii #WczesneWykrycieToŻycie. W jesiennej odsłonie kampanii 46 organizacji pacjentów tworzących Polską Koalicję Pacjentów Onkologicznych oraz znane publicznie osoby przypominają o profilaktyce nowotworów, o których mówi się na całym świecie w październiku i listopadzie.
Fot. Michał Gromada
Październik
Miesiąc Świadomości Raka Piersi – to czas, w którym szczególnie przypominamy Polkom, o konieczności badań profilaktycznych i trosce o swoje zdrowie. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet na świecie (25%). Co roku w naszym kraju stwierdza się 18 tysięcy nowych zachorowań na ten nowotwór, a blisko 6 tysięcy Polek umiera z jego powodu. Około 50% zachorowań diagnozuje się między 50. a 69. rokiem życia, co ważne w ostatnich 30 latach prawie 2-krotnie zwiększyła się zachorowalność wśród kobiet w wieku 20–49 lat. Jest wiele czynników ryzyka rozwoju tej choroby. Należą do nich m.in.: wiek, rodzinne występowanie raka piersi (mutacje genów BRCA 1/2), pierwsza miesiączka we wczesnym wieku, menopauza w późnym wieku, późny pierwszy poród, długotrwała hormonalna terapia zastępcza, otyłość, picie alkoholu.
Krystyna Wechmann, prezes Federacji Stowarzyszeń „Amazonki” zrzeszającej 26 tys. kobiet, pacjentka po leczeniu raka piersi zauważa – Kiedy zachorowałam, mówienie o raku piersi było tematem tabu. Nikt nie chciał ze mną rozmawiać. Nawet lekarz unikał słowa: rak. To było 27 lat temu. Dotarło do mnie, że ja – osoba silna, wyczynowo uprawiająca wioślarstwo, nauczona samodzielności – nie mam pojęcia, co to mammografia, jaka jest zachorowalność na raka, jaka jest śmiertelność. Byłam zupełnie nieświadoma. Zrozumiałam, że liczy się nie tylko siła, ale i wiedza, bo to wiedza ratuje życie. Dlatego misją Amazonek jest edukacja i uświadamianie kobiet, aby regularnie badać swoje piersi.
Przypominamy, że profilaktyka raka piersi obejmuje samobadanie piersi raz w miesiącu, wykonywanie badania ultrasonograficznego (USG) u młodych kobiet raz do roku oraz mammografię po 50 roku życia. W ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych kobiety w wieku 50–69 lat mogą wykonać bezpłatne badanie mammograficzne.
Szczegóły na stronie: www.mz.gov.pl/profilaktyka
Warto wspomnieć, że nowotwór piersi może mieć podłoże genetyczne – dodaje ambasadorka Kampanii, wokalistka Olga Szomańska – Czynnikiem, który znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi, jest obecność u danej osoby mutacji genu BRCA1 lub genu BRCA2. Szacuje się, że 4–8% raków piersi może być wynikiem dziedzicznych mutacji, pozostałe przypadki są następstwem sporadycznych mutacji w komórkach somatycznych.
Październik to także miesiąc profilaktyki nowotworów nerki. Rak nerki nie jest częstym nowotworem, stanowi 3–4% wszystkich rozpoznań nowotworów złośliwych w Polsce. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów zapadalność na raka nerki w Polsce rośnie, a ponieważ szczyt zachorowań na ten nowotwór przypada na 7. i 8. dekadę życia, to istotny wpływ na zwiększającą się liczbę chorych ma wydłużająca się średnia życia. Rak nerki cechuje się najwyższą śmiertelnością wśród nowotworów układu moczowego. Szacuje się, że około 30–40% chorych na ten nowotwór umiera z jego powodu. Rozpoznawany jest niemal dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Beata Ambroziewicz, prezes Fundacji Wygrajmy Zdrowie podkreśla, że – Podstawowymi czynnikami ryzyka zachorowania na raka nerki są: palenie tytoniu, otyłość oraz nadciśnienie tętnicze. Pamiętajmy, że czynniki te należą do grupy modyfikowalnych, co oznacza, że prowadząc zdrowy styl życia i właściwie się odżywiając, możemy zmniejszyć ryzyko zachorowania na ten nowotwór. Rak nerki najczęściej rozwija się bezobjawowo. Aby wykryć ten nowotwór na wczesnym etapie, kiedy jest on w dużym stopniu wyleczalny, zaleca się wykonanie raz w roku badania ultrasonograficznego jamy brzusznej.
Fot. Michał Gromada
Listopad
To miesiąc poświęcony profilaktyce raka płuca, który jest pierwszą przyczyną zgonów nowotworowych w Polsce. Statystyki tego nowotworu są zatrważające. Jak podaje Krajowy Rejestr Nowotworów, przeżycia 5-letnie u mężczyzn wynoszą zaledwie ok. 12%, natomiast u kobiet ok. 17%. W 2013 r. odnotowano prawie 15 tysięcy nowych zachorowań na raka płuca u mężczyzn oraz prawie 7 tysięcy u kobiet.
Najczęstszą przyczyną zachorowania na raka płuca jest palenie papierosów, aż u 80% chorych. Szkodliwe są również e-papierosy. Ryzyko zachorowania na raka płuca dotyczy także biernych palaczy, którzy oddychają powietrzem zawierającym toksyczne substancje. Do innych czynników ryzyka zaliczamy: ekspozycję na radon, azbest, metale ciężkie (kadm, ołów, nikiel, arsen), niektóre substancje chemiczne i przemysłowe zanieczyszczenia powietrza oraz predyspozycje genetyczne. Jak wynika z ostatnich badań, wpływ na zachorowanie na raka płuca ma także smog.
Anna Żyłowska, prezes Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca Oddział Szczecin zauważa, że – Niepokojący pozostaje fakt, że o ile zachorowalność na nowotwory płuca wśród mężczyzn pozostaje na stałym poziomie, o tyle wskaźnik ten charakteryzuje się stałym trendem wzrostowym wśród populacji kobiet. Chorują coraz młodsze Polki i coraz młodsze umierają. Według naszej oceny należy od najmłodszych lat edukować młodzież, a w szczególności młode kobiety, by ustrzec je przed popadnięciem w nałóg, a także utrwalać wzorce zdrowego stylu życia. Od niedawna prowadzimy kampanię #NiePalęWcale! Uświadamiamy, że choroby związane z paleniem, takie jak zawał, udar czy choroba nowotworowa to końcowe konsekwencje nałogu. Palenie ma wpływ na urodę (przedwczesne starzenie się skóry, zmianę kolorytu, trądzik, przebarwienia, pajączki naczyniowe), płodność, gospodarkę hormonalną, wygląd zębów i dłoni.
Ewelina Szmytke, sekretarz Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca przypomina – Charakterystyczne objawy raka płuca pojawiają się zwykle dość późno, już w zaawansowanym stadium choroby. Należą do nich: utrzymujący się przez wiele tygodni kaszel, duszność, uczucie obezwładniającego zmęczenia, krwioplucie. Od lat propagujemy pierwotną profilaktykę nowotworową – zaprzestanie palenia, zdrowy tryb życia oraz zbilansowaną dietę.
Ewelina Szmytke, sekretarz Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca przypomina – Charakterystyczne objawy raka płuca pojawiają się zwykle dość późno, już w zaawansowanym stadium choroby. Należą do nich: utrzymujący się przez wiele tygodni kaszel, duszność, uczucie obezwładniającego zmęczenia, krwioplucie. Od lat propagujemy pierwotną profilaktykę nowotworową – zaprzestanie palenia, zdrowy tryb życia oraz zbilansowaną dietę.
Listopad to także miesiąc profilaktyki raka stercza i raka jąder. Miesiąc ten, często określany mianem „wąstopadu” (ang. movember), to na całym świecie czas, aby podnieść świadomość na temat męskich nowotworów.
Rak prostaty stanowi ponad 13% zachorowań na nowotwory u mężczyzn. Ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego wzrasta wraz z wiekiem. Nowotwór ten bardzo rzadko ujawnia się przed 50. rokiem życia. Zgodnie z danymi KRN w ciągu trzech ostatnich dekad liczba zachorowań na raka stercza w Polsce wzrosła około 5-krotnie, w 2013 roku zanotowano ponad 12 tysięcy przypadków. Czynnikami ryzyka wystąpienia nowotworu prostaty są przede wszystkim wiek i dziedziczenie, ale również otyłość, siedzący tryb życia, oraz stany zapalne dróg moczowych. Podstawowe badania, jakie należy wykonywać regularnie po 50 roku życia to badanie per rectum i oznaczenie poziomu PSA we krwi. Typowym objawem raka prostaty jest częste oddawanie moczu.
Beata Ambroziewicz, prezes Fundacji Wygrajmy Zdrowie, mówi – Rak jądra to nowotwór młodych mężczyzn. Ze względu na rzadkie występowanie, wiele osób nie słyszało o tym nowotworze. Pierwsze objawy raka jądra są mało dokuczliwe. Zauważenie nieprawidłowości w worku mosznowym powinno spowodować niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza.
W 2010 roku zanotowano prawie 1100 przypadków raka jądra. Jest on najczęściej występującym rakiem u mężczyzn pomiędzy 20. a 44. r. ż. Szymon Chrostowski, pacjent po przebytym leczeniu choroby nowotworowej, podkreśla – Wykryty odpowiednio wcześnie rak jądra jest w 100% uleczalny. Wiedza o nim jest szczególnie ważna dla chłopców i młodych mężczyzn, ponieważ ryzyko zachorowania na raka jądra gwałtownie wzrasta po 15. roku życia osiągając szczyt około 30. roku życia. Dlatego tak ważne jest popularyzowanie nauki samobadania jąder. Ambasadorka Kampanii, aktorka Maria Pawłowska, dodaje – Przy okazji kampanii dowiedziałam się jak ważną rolę my kobiety mamy do odegrania w edukacji swoich dzieci na temat ważności profilaktyki oraz regularnego samobadania. Również jako partnerki, to często my dostrzegamy pierwsze niepokojące zmiany u naszych partnerów.
Fot. Michał Gromada
Informacje o raku jądra i raku prostaty oraz jak wykonać samobadanie jąder w „Głosie Pacjenta Onkologicznego” nr 4/2017 na stronie Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych pkopo.pl
Organizacje wspierające chorych na:
RAKA PIERSI
• Federacja Stowarzyszeń „Amazonki” www.amazonkifederacja.pl
• Fundacja OnkoCafe. Razem Lepiej www.onkocafe.pl
• Fundacja SOS-Życie www.sos-zycie.pl
RAKA NERKI
• Fundacja Wygrajmy Zdrowie www.wygrajmyzdrowie.pl
• Stowarzyszenie UroConti www.uroconti.pl
NOWOTWORY PŁUCA
NOWOTWORY PŁUCA
• Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca – www.rakpluca.org.pl
• Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca Oddział Szczecin www.rakpluca.szczecin.pl
STERCZA/RAKA JĄDRA
• Fundacja Wygrajmy Zdrowie www.wygrajmyzdrowie.pl
• Gdyński Most Nadziei www.mostnadziei.pl
GPO 5/2018
GPO 5/2018