Zdrowie Kobiety - Bezpieczeństwo Rodziny. Relacja z debaty poświęconej III. etapowi kampanii edukacyjno-systemowej Medycznej Racji Stanu
2023-06-16
W przeddzień Dnia Matki w Pałacu Staszica w Warszawie odbyła się debata inaugurująca III edycję kampanii „Zdrowie Kobiety - Bezpieczeństwo rodziny". Eksperci Medycznej Racji Stanu przybliżyli problematykę zdrowia Polek w kolejnych etapach ich życia - okresie ciąży, porodu i macierzyństwa, aktywności zawodowej, a także wieku senioralnego. Obok zdrowia fizycznego omawiano wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym kobiet – matek, seniorek, a także dzieci i młodzieży. Medyczna Racja Stanu działa od 2016 r. jako inicjatywa niezależnych środowisk eksperckich, skupionych wokół problematyki zdrowia w Polsce.
Otwierająca debatę wiceminister Rodziny i Polityki Społecznej, Barbara Socha zwróciła się do ekspertów z apelem o poświęcenie większej uwagi problemowi zapracowanych kobiet, które zaraz po urodzeniu dziecka wracają do pracy na cały etat. Dla zapewnienia większego zdrowia całej rodziny powinny więcej czasu poświęcać najmłodszym, ale także sobie. - Tymczasem w Niemczech, Holandii, czy Skandynawii normą dla 60% młodych matek jest praca w mniejszym wymiarze. Tylko 5% polskich mam decyduje się na redukcję obciążenia etatowego. Reszta rzuca się w wir obowiązków, płacąc za taki wybór permanentnym przemęczeniem – mówiła, dodając, że młode matki w Polsce powinny w przyszłości liczyć na programy i rozwiązania różnych środowisk, które dałyby większe wsparcie dla nich zwłaszcza w początkowym okresie życia dziecka. - Będziemy zabiegać o przyzwolenie i poważne traktowanie kobiet, które chcą swoim dzieciom zapewnić profilaktykę zdrowia psychicznego i mieć więcej czasu na ich wychowywanie – mówiła.
Wiceminister ponadto wskazała na korelację między nadmiernym spędzaniem wolnego czasu przed internetem przez młodych ludzi oraz rosnącą liczbą problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. - Od 2013 r. stale wzrasta liczba samobójstw wśród młodzieży, od kiedy to media społecznościowe stały się dostępne na smartfonach - zaznaczyła.
Zależność między zdrowiem psychicznym matki, a zdrowiem psychicznym dziecka przedstawiła Ewa Falkowska, dyrektor ds. Advocacy UNICEF Polska. - Niewiele się mówi o tym, jak destrukcyjny wpływ na psychikę kobiety mają destrukcyjne zachowania dziecka, w tym próby samobójcze czy samookaleczanie się. Te matki powinny również zostać objęte pomocą psychologiczną, a czasem nawet psychiatryczną - mówiła. Tymczasem niejednokrotnie podkreślano powszechne problemy z dostępnością do lekarzy specjalistów, w tym tak potrzebnych dziś psychiatrów. - Szacuje się, że 9% dzieci w naszym kraju zagrożonych jest poważnymi problemami psychicznymi. Brakuje miejsc w szpitalach oraz specjalistów dla nich, ale też dla ich matek, które w równym stopniu potrzebują fachowej pomocy”- mówiła dyrektor Falkowska.
Według dr Urszuli Tataj-Puzyny, położnej i adiunkta badawczo-dydaktycznego Zakładu Położnictwa CMKP, w Polsce w 2016 r. prawie 47% porodów odbyło się poprzez cesarskie cięcie, podczas gdy WHO rekomenduje, aby było ich 15%. Wskazała, że nastolatki, które mają depresję, mogą także w dojrzałym wieku mieć stany depresyjne, np. w okresie oczekiwania na narodziny dziecka czy depresję poporodową. - Mamy coraz więcej przypadków panicznego lęku przed ciążą i porodem, tzw. tokofobię. Z tego powodu jest u nas bardzo dużo cięć cesarskich – wskazała.
Obok kwestii zdrowia psychicznego, omawiano także choroby metaboliczne. Są one o tyle alarmujące, że w dużej części dotyczą najmłodszych. Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie - alarmują pediatrzy, kardiolodzy, diabetolodzy i lekarze rodzinni. Jak uniknąć rosnącej liczby osób z nadwagą i otyłością oraz jej przykrych i kosztownych konsekwencji w postaci ok. 200 innych chorób? Przestrzeganie już od najmłodszych lat zdrowego stylu życia, systematycznego ruchu i rozsądnej diety – to antidotum, które zalecał prof. Leszek Czupryniak, diabetolog z WUM. W przypadku osób, którym złożone problemy metaboliczne nie pozwalają samodzielnie kontrolować wagi, postęp medycyny także i tutaj jest w stanie pomóc – są to nowoczesne leki, analogi GLP-1 – tłumaczył ekspert.
Z wielkim uznaniem wśród zebranych spotkała się wypowiedź Marcina Wrońskiego, zastępcy dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, który przypomniał, iż od 19 lat ośrodek prowadzi program zachęcania dzieci z wybranych szkół w Polsce do jedzenia zdrowej żywności: popularnych w Polsce owoców i warzyw oraz produktów i przetworów mlecznych. Beneficjentami programu w II semestrze roku szkolnego 2022/2023 zostało już ponad 3,5 miliona uczniów. - „Dziś do szkoły idą dzieci naszych pierwszych podopiecznych. W ich śniadaniówkach rzadziej spotykamy niezdrową żywność. To powód do satysfakcji i bodziec, aby nie ustawać w wysiłkach” – zaznaczył.
Dr Leszek Borkowski, farmakolog kliniczny i prezes Fundacji „Razem w Chorobie” dzieląc się osobistym doświadczeniem pacjenckim, upominał się o uwagę dla młodych ludzi, którzy przyszli na świat z rozszczepem kręgosłupa. Wskazał na ważną i pożyteczną decyzję ministerstwa zdrowia jaką jest nieodpłatne udostępnienie dzieciom do 18. roku życia nowoczesnych, powlekanych cewników hydrofilowych. - Niestety decyzja ta nie dotyczy osób w wieku 18-26 lat. Młodzi ludzie właśnie w wtedy najpełniej doświadczają potrzeby podboju świata. Chcą się dalej uczyć, planują aktywność zawodową, chcą spotykać się z rówieśnikami… Bezpieczne i bezbolesne cewnikowanie, to warunek konieczny by mogli tak żyć. Obowiązujący dziś wymóg 20% dopłaty do cewników hydrofilowych, to znaczący wydatek dla tych osób i ich rodzin. Dlatego zarówno dr Leszek Borkowski jak i prof. Zbigniew Żuber ze Szpitala Dziecięcego św. Ludwika w Krakowie, przewodniczący Rady Ekspertów ds. Chorób Rzadkich Medycznej Racji Stanu - sugerowali całkowite zniesienie bariery wieku w bezpłatnym dostępie do nowoczesnych cewników.
Prof. Żuber ponadto przedstawił sytuację pacjentów z Chorobą Wilsona - rzadkim, genetycznie uwarunkowanym schorzeniem. W Polsce jest ok. 1000 osób, które ciepią na tę chorobę, a które mogłyby korzystać z nowoczesnego leczenia. Jednak tylko 3. z nich przyjmuje trientynę – lek o wysokim stopniu skuteczności, znacznie lepiej tolerowany niż terapie starszej generacji. Ekspert wyraził zdumienie faktem, że tylko znikoma liczba pacjentów w Polsce, korzysta z dobrze tolerowanej i skutecznej terapii, która w dodatku jest bezpłatna.
Najkrwawsze żniwo wśród kobiet aktywnych społecznie i zawodowo zbierają wciąż choroby onkologiczne. Smutne statystyki umieralności z powodu chorób nowotworowych wynikają zarówno ze zjawiska starzenia się ludności, jak i nasilonego narażenia na czynniki rakotwórcze. Przygnębiające dane przytoczyła Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych. - Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów kobiet w Polsce, które stanowiły w 2018 r. 23 proc. zgonów kobiet. Mówimy o zgonach przedwczesnych, w wieku 20-48 lat i 48-65 lat, tzn. o tych w młodym i średnim wieku. (…) Ciągle rozwija my się innowacyjnie, mamy mnóstwo możliwości leczenia, ale wczesne wykrycie i nowoczesna diagnostyka będą najważniejsze, aby te przykre statystyki poprawić – podkreślała. Liderka Amazonek ubolewając nad wciąż bardzo niskim poziomem świadomości badań profilaktycznych, jako jedno ze skutecznych rozwiązań tego negatywnego zjawiska wskazała wprowadzenie „godziny dla zdrowia” w szkołach, o co od lat zabiegają eksperci Medycznej Racji Stanu.
Prof. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii podkreśliła, że dla kobiet z rakiem piersi dysponujemy dziś większością przełomowych terapii pozwalających utrzymać społeczną i zawodową aktywność. Dzięki decyzji ministra zdrowia od listopada 2022 r. sacytuzumab gowitekan jest refundowany w ramach programu lekowego we wskazaniu II lub III linii przerzutowego potrójnie ujemnego raka piersi w przypadku pacjentów, którzy wcześniej otrzymali co najmniej dwie linie leczenia systemowego.Obecnie lekarze i pacjentki czekają na refundację abemacyklibu dla chorych z wczesnym hormonozależnym rakiem piersi, narażonych na wysokie ryzyko nawrotu choroby, które dotyczy 30 proc. pacjentek. - Ten lek jest już w Polsce dostępny i szeroko stosowany w chorobie zaawansowanej. (…) Natomiast w tej chwili toczy się proces refundacyjny, który miałby umożliwić stosowanie tego leku, właśnie w chorobie wczesnej, w leczeniu radykalnym. Liczę na to, że ta refundacja się pojawi, bo ona naprawdę jest bardzo oczekiwana i bardzo ważna” – zaznaczyła prof. Radecka.