Jakie objawy mogą dawać nowotwory głowy i szyi?

W przypadku nowotworów jamy ustnej może to być niegojące się owrzodzenie, rozchwianie się kilku zębów, złe przyleganie protezy zębowej z powodu zmiany kształtu podłoża. W przypadku kiedy dochodzi do zajęcia mięśni żucia, do objawów dołącza się szczękościsk, utrudniona mowa i połykanie, a w stanach bardzo zaawansowanych - duszność i unieruchomienie języka. 

Nowotwory gardła mogą bardzo późno powodować objawy. Chorzy zgłaszają uczucie ciała obcego w gardle, utrudnione przełykanie oraz oddychanie. W przypadku przerzutów do układu chłonnego pojawia się guz na szyi. 

W wypadku nowotworu krtani pierwsze stadia choroby mogą również przebiegać bezobjawowo. U chorego może wystąpić chrypka, zmiana barwy głosu a w późniejszych etapach duszność oraz pojawienie się guza na szyi. 

Odrębną grupą nowotworów głowy i szyi są guzy gruczołów ślinowych. Ich charakterystyczną cechą może być zaburzenie ruchomości mięśni twarzy, spowodowane tym, że przez miąższ ślinianki przyusznej przebiega nerw twarzowy.

Objawami raka jamy nosa oraz zatok przynosowych może być obecność patologicznej wydzieliny, krwawienie bądź zaburzenie drożności nosa. W bardziej zaawansowanych stadiach dochodzi do wygórowania podniebienia lub policzka, zaburzeń ruchomości gałki ocznej, wytrzeszczu. Może się pojawić również ból ucha i zaburzenia słuchu. 

Każde niegojące się dłużej niż dwa-trzy tygodnie owrzodzenie błony śluzowej, które nie ustępuje mimo wyeliminowania czynników drażniących, czyli np. wygładzenia ostrych brzegów zębów, usunięcia pozostawionych korzeni zębów, zaprzestanie palenia, picia alkoholu - należy uznać za podejrzane i prowadzić dalszą diagnostykę w kierunku choroby nowotworowej. 

Liczne badania wykazały, że ważniejszą role, niż leczenie onkologiczne w poprawie wyników leczenia nowotworów głowy i szyi przynoszą wczesna diagnostyka i eliminacja czynników ryzyka. Jednak jeśli już pojawią się niepokojące objawy, pacjent powinien zgłosić się w pierwszej kolejności do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który przeanalizuje czynniki ryzyka, przeprowadzi badania podmiotowe i przedmiotowe oraz w razie konieczności skieruje do odpowiedniego specjalisty. Pełna diagnostyka chorób głowy i szyi jest możliwa w warunkach poradni otorynolaryngologicznej oraz poradni chirurgii szczękowo-twarzowej, do których wymagane jest skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu. W przypadku zmian zlokalizowanych w obrębie jamy ustnej rolę lekarza pierwszego kontaktu może przyjąć lekarz dentysta.

Autor: Jakub Zwoliński, Kierownik Oddziału Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy